انواع کلید برق کدام است؟

کلید و پریز برق از بخش های مهم خانه، محل کار و هر محیطی که برق و الکتریسیته در آن جریان دارد به حساب می آید و بدون وجود آن‌ها مشکلات زیادی پیش خواهد آمد. نصب کلید و پریز در عین حال که کار مشکلی نیست، باید با دقت انجام شود و تمام نکات ایمنی در حین نصب آن مورد توجه قرار بگیرد در ادامه به آموزش نصب کلید و پریز‌ها معرفی انواع کلید برق و برخی از نکات مهم  می‌پردازیم.

در ابتدا بهتر است به تعریف و اصطلاحات کلی کلید و پریز و لوازم مرتبط با آن ها بپردازیم:

کلید: وسیله ای است که برای قطع و وصل جریان برق در یک یا چند مدار الکتریکی به کار می رود.

کلید الکترونیک: یک واژه عمومی است که وسایل کلیدزنی و کنترل الکترونیکی را شامل می شود.

پلاگ یا دو شاخه (Plug) : به لوازمی که شاخک هایی برای درگیر شدن با کنتاکت های پریز دارد، گفته می شود. همچنین مجهز به قسمت هایی برای نگهداری اتصال الکتریکی و مکانیکی کابل های قابل انعطاف یا بندها می باشد.

پریز (Socket-Outlet) : به لوازمی که کنتاکت هایی برای درگیر شدن با شاخک های دو شاخه یا پلاگ و ترمینال هایی برای اتصال کابل یا بند دارد، گفته می شود.

پریز ثابت (Fixed Socket-Outlet) : پریزی است که برای اتصال یا یک پارچه شدن با کابل های قابل انعطاف در نظر گرفته می شود.

پریز چند تایی (Multiple Socket-Outlet) : پریزی است که از دو یا چند پریز تشکیل شده است.

کلیدهای ساده

کلیدهای ساده نوعی از کلیدهای صنعتی هستند که برای تغییر حالت، احتیاج به انرژی مکانیکی دارند که این عمل به طور مستقیم روی خود کلید انجام می شود.این کلیدها به صورت های یک پل، دو پل، سه پل و … ساخته می شوند که از نظر ساختمان و قطع و وصل ولتاژ خود نیز به چند دسته تقسیم می شوند.

در این مقاله قصد داریم همه چیز را در مورد کلیدهای ساده بررسی کنیم. کلیدهای ساده به دو دسته لحظه ای و دائمی تقسیم می شوند. برای آنکه یک کلید به طور لحظه ای عمل کند، نیروی مکانیکی دائمی لازم نیست، مانند شستی زنگ. اما کلیدهای ساده دائمی، کلیدهایی هستند که برای تغییر حالت آن ها از وصل به قطع و یا بالعكس به یک نیروی دائمی نیاز است.

عنوان دیگری که به برخی از کلیدها اطلاق می شود کلیدهای دستی است. کلیدهای ساده و یا به عبارت دیگر کلیدهای دستی کلیدهایی هستند که نیروی مکانیکی مورد نیاز برای تغییر وضعیت را از طریق دست انسان دریافت می کنند، یعنی توسط نيروی دست قطع و وصل می شوند. مشکل عمدۀ این کلیدها خرابی زياد، سرعت عمل پايين در قطع و وصل مدار است که نتيجۀ آن نياز مستمر به تعمير و نگهداری، خطرات جانی اپراتور، متصل بودن دائمی مصرف كننده به برق، نیاز به انرژی زياد برای قطع و وصل است. 

کلید کنترل با قطع و وصل خودکار

 در وسایل خانگی، صنعتی وتجاری کلیدهای بسیاری یافت می شوند که فرمان قطع خود را از سیستم یا وسیله دیگری دریافت می کنند و در نتیجه وسایل متصل به مداری را به طور اتوماتیک کنترل می کنند. این کلیدها در انواع مختلفی کاربرد دارند که عبارتند از: ساعتی، حرارتی، فشاری، شناوری، حدی.

انواع کلید برق

از متداول ترین تقسیم بندی در کلیدهای برق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تک پل
• دو پل
• تبدیل

اگر چه در پشت صحنه برای متخصصان تفاوت های عمده ای در نصب آن ها وجود دارد اما از لحاظ کاربرد عملکردی مشابه دارند و تفاوت عمده آن ها در تعداد مصرف کننده یا لامپ های متصل به آن ها است.

انواع کلید و پریز بر اساس نحوه نصب

کلید پریزها دارای انواع متفاوتی هستند و بر اساس نحوه نصب، به دسته بندی های زیر تقسیم می شوند:

• کلید پریز توکار
• کلید پریز روکار

کلید پریز توکار

معمولاً در سیم کشی ساختمان ها، سیم ها از طریق لوله نصب شده و در داخل دیوارها به یکدیگر مرتبط می شوند. بر این اساس، در تمامی فضاهایی که نیاز به وجود تجهیزات برقی ساختمان وجود دارد، سر سیم را از لوله نمایان می سازند.کلیدها و انواع پریز از جمله کاربردی ترین تجهیزات برقی ساختمان محسوب می شوند. نوع توکار این تجهیزات برای زیباسازی فرآیند سیم کشی، تمیز بودن فضای دیوارها و کف ساختمان استفاده می شود.

برای نصب کلید پریز توکار می بایست در داخل دیوار، قوطی کلید از قبل کار گذاشته شود و سپس مکانیزم کلید و پریز به همراه یک چنگکی داخل دیوار نصب گردد. سپس یک کادر و حلقه برای زیباتر کردن ظاهر قرار گرفته و کلید پریز بر روی آن جای بگیرد.

کلید پریز روکار

در فضاهایی که قوطی توکار در داخل دیوار تعبیه نشده است، می بایست کلید و پریزها را به صورت روکار مورد استفاده قرار داد. از این رو، باید بر روی دیوار یک قوطی روکار را پیچ کرده، سپس مکانیزم کلید پریز را داخل دیوار قرار داد.کلید پریزهای روکار معمولاً دارای سیم کشی روکار هستند. گاهی برای جلوگیری از بوجود آمدن ظاهر بد سیم کشی روکار، از داکت ها و انواع ترانکینگ استفاده می شود.

استاندارد نصب قوطی کلید و پریز

برای نصب کردن کلید و پریز باید استانداردها و قواعدی را در نظر گرفت تا بتوان فرآیند نصب را به بهترین شکل ممکن انجام داد و از این محصولات به شکل بهینه‌ای استفاده کرد. در واقع استانداردها شامل قواعد و نکات مربوط به نحوه نصب کلید و پریز برق می‌باشند؛ برای مثال، قواعد مربوط به ارتفاع کلید و پریز برق روی دیوار ، از جمله استانداردهایی است که هنگام نصب این محصولات باید در نظر گرفته شود. برای مثال، ارتفاع کلیدهای روشنایی از کف آپارتمان بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر، ارتفاع پریزهای آشپزخانه از کف بین ۶۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر، ارتفاع پریزهای حمام از کف ۱۲۰ سانتی‌متر و ارتفاع کلید کولر آبی و گازی از کف برابر با ۱۳۰ سانتی‌متر می‌باشد.

مشخصات فنی کلید و پریز

ولتاژ اسمی

ماکزیمم ولتاژی که تجهیزات می توانند تحمل کنند و خاصیت عایقی و عدم اتصال زمین خود را حفظ کنند را ولتاژ اسمی می نامند. شرکت سازنده روی تجهیز، عدد مربوطه را حک می کند.

جریان اسمی

معمولاً مقدار ماکزیمم جریان موثری که دستگاه الکتریکی می تواند بدون آسیب دیدن تحمل کند را جریان اسمی می نامند.

جنس کلید و پریز

باید از پلاستیک مرغوبی ساخته شده باشد تا نشکند و پوسیده نشود. چرا که اگر جنس پلاستیک آن مرغوب نباشد، حتی ممکن است هنگام نصب بشکند و خرد شود. در ساخت کلید و پریزهای جدید، از پلی آمیدهای نسوز برای جلوگیری از اشتعال استفاده می شود. علاوه بر این حلقه ای فنری در گلوگاه سوراخ های پریز جهت جلوگیری از تغییر شکل محل ورود دو شاخه و ایجاد جرقه و احتراق تعبیه شده است.

بخش های مختلف کلید و پریز

مکانیزم درونی

مکانیزم درونی به ساختار درونی کلید و پریز که شامل سیم پیچی، اتصالات درونی و تعداد پل (تک پل و دوپل) است اشاره دارد.

قاب

قاب کلید و پریز به قسمتی که بر روی دیوار نصب شده و قابل رویت است اشاره دارد. کلید و پریزهایی که در گذشته ساخته می شدند به قاب خود پیچ و مهره می شدند اما مدل های جدیدی که اخیراً به بازار عرضه می شوند به قاب متصل نمی شوند بلکه به راحتی بر روی دیوار قرار می گیرند. مکانیزم کلید و پریزهای جدید فنری است و به آسانی قابل نصب در عمق دیوار هستند.