اگر ترموستات عمل نکند چه اتفاقی می افتد؟

همانطور که در مقدمه این قسمت توضیح داده می شود، ترموستات برای تحریک مایع خنک کننده رادیاتور عمل می کند، می توان گفت که اگر ترموستات کار نکند یا به درستی کار نکند، موتور خودرو خنک نمی شود که مشکل بسیار بزرگی است. به طور معمول، عملکرد موتور و ترموستات به این صورت است که موتور خودرو شروع به روشن شدن می کند، اما در عین حال ترموستات روشن نمی شود. وقتی موتور خودرو گرم می شود، ترموستات وارد می شود و این گرما می تواند باعث از کار افتادن موتور شود. در واقع، هنگامی که موتور گرم می شود، ترموستات خودرو توسط سنسورهای آن فعال می شود و اجازه می دهد مایع خنک کننده از رادیاتور به سمت موتور جریان یابد و از گرم شدن بیش از حد موتور خودرو جلوگیری می کند.

ترموستات ماشین به همراه رادیاتور و مایع خنک کننده با هماهنگی کار می کنند تادمای موتور را در حالت مطلوب ومناسبی نگه دارند . هنگامی که ترموستات به درستی عمل می کند ، به عنوان بخشی از جریان سیستم رادیاتور عمل می کند.

ترموستات ماشین

ترموستات یک خودرو در واقع عامل تعیین کننده در ورود سیستم خنک کننده موتور به مدار است. در واقع، زمانی که پیشرانه خودرو سرد است، ترموستات جریان مایع خنک کننده را مسدود می کند و باعث می شود دمای موتور به سرعت افزایش یابد. برعکس، زمانی که دمای پیشرانه از حد معینی بالاتر می رود، ترموستات مسیر جریان آب را باز می کند و آن را به سمت رادیاتور هدایت می کند.دمای عملیاتی ترموستات متفاوت است، اما رایج ترین آن حدود 82 درجه سانتی گراد است. به عبارت ساده تر، هر چه ترموستات خنک تر باشد، موتور خنک تر و سیستم خنک کننده خنک تر است.

اهمیت عملکرد صحیح ترموستات

در حال حاضر، فکر می کنم شما به خوبی از اهمیت این موضوع آگاه هستید. فکر کنید اگر این قطعه با مشکل مواجه شود و در زمان مناسب فعال نشود چه اتفاقی می افتد؟ بله درست است. در صورت بروز این مشکل، موتور خودرو ممکن است بیش از حد گرم شود و این گرما باعث بروز مشکلاتی مانند جوش آوردن در خودرو می شود. برعکس آن نیز می تواند اتفاق بیفتد، زمانی که ترموستات خودروی شما فعال می شود و دیگر نمی توان آن را غیرفعال کرد، یعنی روشن می ماند؛ نتیجه جریان ثابت مایع خنک کننده رادیاتور به سمت موتور است، حتی اگر موتور در حال خنک شدن است و باعث خرابی موتور می شود.

تا به حال با اهمیت این قطعه در خودرو و عملکردی که شایسته آن است آشنا شده ایم. اکنون می دانیم که باید همیشه سلامت این قطعه و عملکرد صحیح آن را بدانیم و در صورت خرابی سریعا در آنجا حضور داشته باشیم.اما چگونه بفهمیم ترموستات خراب است؟

واحدهای محرکه خودروهای امروزی اغلب با آب یا خنک کننده ، خنک می شوند. این مایع در اطراف موتور جریان دارد و توسط حرارت موتور جذب شده و به سمت رادیاتور هدایت می شود تا در حضور جریان هوا دوباره خنک شود. اما مایع خنک کننده باید تنها زمانی به رادیاتور منحرف شود که دمای فشار افزایش یابد. بنابراین، بین رانشگر و رادیاتور، بخشی به نام ترموستات خودرو وجود دارد که با افزایش دمای موتور، باز شده و جریان سیال را برقرار می کند.

ترموستات خودرو چیست؟

ترموستات خودرو در واقع بخشی از سیستم خنک کننده اجزای داخلی آن است که مستقیماً به رادیاتور خودرو متصل است. وظیفه اصلی ترموستات خودرو گردش مایع خنک کننده در رادیاتور موتور خودرو است. در واقع بدون ترموستات و نیرویی که تولید می کند، مایع خنک کننده در رادیاتور خودرو نمی تواند از لوله های موتور عبور کند.

ترموستات ماشین کار زیادی انجام نمی دهد و زمانی که موتور ماشین روشن نمی شود یا در حالت روشن هنوز گرم نیست خاموش می ماند.اما به محض گرم شدن موتور و ترس از خرابی ناشی از گرمای بیش از حد، سنسوری در داخل ترموستات خودرو فعال شده و آن را روشن می کند. فعال شدن ترموستات خودرو باعث می شود مایع خنک کننده در رادیاتور از لوله های موتور عبور کند و از گرم شدن بیش از حد موتور خودرو جلوگیری می کند. به این ترتیب دمای موتور خودرو در حد مشخصی حفظ می شود و از خرابی موتور جلوگیری می کند.

در حالت عادی فرآیند باز و بسته شدن ترموستات خودرو در زمان مناسبی انجام می شود و سیستم خنک کننده خودرو بدون هیچ مشکلی به کار خود ادامه می دهد. اما اگر ترموستات از کار بیفتد و سنسور در زمان مشخصی فعال نشود، این قسمت حساس خودرو در زمان مناسب روشن و خاموش نمی شود.

اگر ترموستات خودرو فعال نشود، مایع خنک کننده در رادیاتور نمی تواند از رادیاتور خارج شده و از لوله های موتور عبور کند. به این ترتیب دمای موتور به تدریج افزایش می یابد و احتمال بروز مشکلاتی مانند جوش آوردن وجود دارد. البته ترموستات می تواند فعال بماند و دیگر غیر فعال نباشد. در این حالت، مایع خنک‌کننده در رادیاتور می‌تواند با وجود سرد بودن دمای موتور از لوله‌ها عبور کند و باعث از کار افتادن موتور شود.بنابراین همیشه باید از درست کارکردن ترموستات خودرو خود مطمئن شوید و در صورت خرابی این قطعه آن را تعویض کنید. یکی از راه‌های اطمینان از این موضوع، جستجوی نشانه‌هایی از خرابی ترموستات خودرو است.

اساس کار ترموستات چیست؟

متوجّه شدید که وظیفه اصلی ترموستات حفظ دمای موتور در نقطه ایده‌آل است. عملکرد ترموستات از عملکرد دیگر اجزاء سیستم خنک کننده شکل می‌گیرد. ترموستات ساختار ساده امّا جالبی دارد. این قطعه دارای یک سیلندر کوچک است که در داخل موتور قرار دارد. این سیلندر مملو از موم است و در داخل آن نیز یک میله به نام سوپاپ ترموستات قرار دارد. موم داخل سیلندر در دمای کاری ترموستات (82 درجه سانتی گراد) به مایع تبدیل شده و منبسط می‌شود. در نتیجه سوپاپ ترموستات نیز به سمت بیرون هدایت شده و مسیر جریان آن باز می‌شود. آب شدن موم تدریجی است. بنابراین هرچه دمای پیشرانه بالاتر رود، موم منبسط‌تر شده و سوپاپ بیشتر باز می‌شود.

مشکلات یکسره کردن ترموستات

• آسیب دیدن قطعات داخلی موتور خودرو
• پایین یا بالا رفتن دمای موتور
• کاهش راندمان موتور
• تاب برداشتن سرسیلندر
• خنک شدن ناگهانی موتور
• فرسایش قطعات موتور

نشانه های خرابی ترموستات

بسته بودن ترموستات سبب می‌شود که دمای موتور پایین بیاید و در نتیجه راندمان مورد انتظار را نداشته باشد همچنین اگر ترموستات در حالت بسته بماند حرارت موتور بالا می‌رود و جلوی گردش مایعات در خودرو گرفته می‌شود. مهمترین علامت‌هایی که با آن می‌توان به خراب بودن ترموستات خودرو پی برد؛ بعد از حدود ۱۵ دقیقه از شروع کار موتور، دمای آن بالا می‌رود.

• بالا رفتن آمپر و رسیدن به ناحیه قرمز رنگ
• نشت مایعاتاز رادیاتور خودرو
• جوش آوردن خودرو
• نوسان در آمپر آب
• کاهش دمای موتور
• افزایش مصرف سوخت

اگر این نشانه‌ها را مشاهده کردید باید ترموستات خودرو را مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز آن را تعویض کنید.

علائم خرابی ترموستات خودرو

اینها برخی از رایج ترین علائم خرابی ترموستات رادیاتور خودرو هستند که با تعویض ترموستات با هزینه کم می توان از همه آنها جلوگیری کرد. در حالت عادی فرآیند باز و بسته شدن ترموستات خودرو در زمان مناسبی انجام می شود و سیستم خنک کننده خودرو بدون هیچ مشکلی به کار خود ادامه می دهد. اما اگر ترموستات از کار بیفتد و سنسور در زمان مورد نیاز فعال نشود، ترموستات خودرو در زمان مناسب روشن و خاموش نمی شود.

اگر ترموستات خودرو فعال نشود، مایع خنک کننده در رادیاتور نمی تواند از رادیاتور خارج شده و از لوله های موتور عبور کند. به این ترتیب دمای موتور به تدریج افزایش می یابد و احتمال بروز مشکلاتی مانند جوش آوردن وجود دارد. البته ممکن است ترموستات خودرو همچنان فعال بماند و دیگر غیرفعال نشود. در این حالت، مایع خنک‌کننده رادیاتور می‌تواند با وجود سرد بودن موتور از لوله‌ها عبور کند و باعث از کار افتادن موتور شود.

1- تغییرات غیر طبیعی دمای رانشگر

خرابی ترموستات خودرو اغلب خود را به شکل تغییرات دمای غیرعادی نشان می دهد. در واقع، اگر خودروی شما پس از ده تا بیست دقیقه کارکرد عادی به جوش بیاید، ترموستات معیوب می تواند علت آن باشد.به طور کلی، تغییرات دما می تواند یا کاهش دما یا افزایش دما را نشان دهد.نادیده گرفتن خرابی ترموستات می تواند اثرات جبران ناپذیری بر عملکرد پیشرانه خودروی شما داشته باشد، از جمله سایش بیش از حد سیستم پیشران.

2- نشت مایع خنک کننده

عملکرد ترموستات خودرو ایجاد جریان مایع خنک کننده در اطراف موتور است. اما در صورت نشتی مایع خنک کننده به احتمال زیاد ترموستات خودرو دیگر باز نمی شود و آب رادیاتور به دلیل تراکم زیاد به بیرون نشت می کند. این نشتی در ابتدا فقط در اطراف ترموستات قابل مشاهده است، اما باید بسیار جدی گرفته شود.

3-افزایش مصرف سوخت خودرو

خرابی ترموستات ماشین شما به این معنی است که موتور در دمای مناسب کار نمی کند. در نتیجه سیستم پیشرانه خودروی شما بهینه کار نمی کند و در نتیجه مصرف سوخت آن بر اساس تعداد خرابی ترموستات افزایش می یابد. بنابراین این قسمت از عیب را نیز باید به فهرست دلایل افزایش مصرف سوخت خودروی شما اضافه کرد.

4- مصرف روغن را افزایش می دهد

دمای بالاتر موتور به دلیل خرابی ترموستات خودرو نیز می تواند منجر به مصرف بیشتر روغن موتور شود. در واقع با افزایش دمای موتور مقداری از روغن تبخیر می شود. بنابراین پایین نگه داشتن دمای پیشرانه می تواند مصرف سوخت آن را نیز کاهش دهد.

چرا فقط ترموستات را از مدار خارج نمی کنید؟

برخی از رانندگان در تابستان برای کاهش دمای موتور و استفاده بیشتر از سیستم خنک کننده، ترموستات خودروی خود را حذف می کنند. در این حالت مایع خنک کننده به طور مداوم در اطراف ترموستات جریان می یابد. اما این امر باعث می شود که موتور برای رسیدن به دمای استاندارد کارکرد خود بیشتر کار کند و در نتیجه مصرف سوخت افزایش یابد.همچنین حذف ترموستات خودرو از مایع خنک کننده جریان آن را افزایش می دهد. بنابراین رادیاتور خودرو زمان زیادی برای خنک کردن آن ندارد و آب در واقع بدون خنک شدن به سیستم موتور باز می گردد.

همچنین یک رادیاتور دیگر برای حذف ترموستات خودرو هنگام پایین آوردن دما خود را نشان می دهد. در این شرایط دمای مایع خنک کننده به دلیل افزایش سرعت هوا سریعتر کاهش می یابد و باعث خنک شدن ناگهانی موتور می شود. این کاهش ناگهانی دما می تواند باعث ایجاد مشکل در سرسیلندر خودرو شود.با توجه به نکات بالا می توان دریافت که نادیده گرفتن ترموستات خراب یا حذف کامل آن از سیستم خنک کننده می تواند آسیب زیادی به بقیه ماشین شما وارد کند. بنابراین بهتر است به محض مشاهده علائم خرابی قطعه را تعویض کنید.

نحوه عملکرد ترموستات خودرو

همانطور که می دانید انواع مختلفی از ترموستات برای خودروهای سواری وجود دارد. اما همه آنها کم و بیش یکسان عمل می کنند و دمای موتور خودرو را بیش از یک مقدار مشخص تنظیم نمی کنند. این تنظیم با تنظیم دمای آب یا مایع خنک کننده جریان یافته از موتور خودرو به سمت رادیاتور انجام می شود.

به عنوان مثال، اگر دمای استاندارد ترموستات مورد استفاده در یک خودروی سواری 75 درجه سانتیگراد باشد، آبی که از موتور به رادیاتور خودرو می گذرد تنها زمانی توسط ترموستات وارد رادیاتور می شود که دما به 75 درجه برسد.

هنگامی که موتور خودرو روشن می شود، آب سرد از رادیاتور خودرو به سمت موتور جریان می یابد و در مسیر خود در اطراف سیلندرها شروع به گردش می کند. در این مرحله ترموستات خودرو مسیر برگشت آب به رادیاتور را می بندد تا آب به دلیل گرمای ایجاد شده توسط موتور خودرو گرم شود.پس از رسیدن دمای آب به 75 درجه سانتیگراد، ترموستات خودرو راه را برای بازگشت آب به رادیاتور خودرو باز می کند تا آب در معرض هوا قرار گیرد، در رادیاتور خنک شده و به موتور خودرو برگردد.

از انواع مختلف ترموستات خودرو آگاه باشید

اغلب، ترموستات هایی که برای یک خودروی خاص طراحی و ساخته می شوند، ویژگی های منحصر به فرد آن خودرو را در نظر می گیرند. این معمولاً در دمایی که ترموستات فعال است یا به اصطلاح باز است دیده می شود. به عنوان مثال، برخی از خودروهای سواری دارای ترموستات هایی هستند که در دمای 75 درجه سانتیگراد باز می شوند، در حالی که برخی از آنها از ترموستات هایی استفاده می کنند که از 83 درجه سانتیگراد شروع می شوند.

در برخی موارد، برخی از رانندگان ترموستات هایی با دمای کاری متفاوت بر روی خودروی خود نصب می کنند. اگر چه بهتر است همان ترموستات فابریک ماشین را که برای ماشین ساخته شده است نصب کنید. اگر این کار را انجام دهید، موتور خودروی شما سریعتر و بهتر به دمای معمولی خود می رسد. زمانی که دمای موتور خودروی شما در حد مناسبی است، خاموش کردن ترموستات خودرو از خنک شدن بیش از حد موتور جلوگیری می کند.

انواع ترموستات

مکانیزم عملکرد ترموستات در ساده‌ترین و پیشرفته‌ترین خودروها هیچ تفاوتی با هم ندارند. تنها تفاوت آن‌ها مربوط به شرایط آب‌وهوایی است. طبیعی است که در یک اقلیم گرم و خشک، موتور خیلی زودتر داغ می‌کند. بنابراین برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات موتور، لازم است که آب در دمای کمتری به سمت رادیاتور هدایت شود. ترموستات تابستانی برای این خودروها گزینه مناسبی است. این نوع ترموستات، مسیر انتقال آب به سمت رادیاتور را در دمای 60 درجه سلسیوس باز می‌کند.

ترموستات معمولی یا فانوسی

اگر با استفاده از شرایط فروش اقساطی دنا پلاس توربو اتوماتیک صاحب این خودرو شده‌اید و اکنون قصد دارید درباره ترموستات آن اطلاعاتی کسب کنید، خوب است بدانید که نسل ترموستات‌های فانوسی به کلی منقرض شده است! این نوع ترموستات‌ها با داشتن الکل، زمان باز و بسته شدن سوپاپ را تشخیص می‌دادند که البته دقیق نبود. از طرفی به سبب داشتن الکل در محفظه، ایمنی مناسبی هم نداشتند.

ترموستات مومی

هسته اصلی ترموستات خودرو مدل مومی را یک موم محصور شده تشکیل می‌دهد که انبساط و انقباض آن زمان دقیق باز و بسته شدن سوپاپ برای هدایت یا نگهداری مایع خنک کننده را تعیین می‌کند. این موم با رسیدن به درجه حرارت معین، شروع به ذوب شدن می‌کند و با منبسط کردن فنر، دریچه را باز می‌کند تا مایع خنک‌کننده به رادیاتور برود. با سرد شدن دما، موم منقبض می‌شود و دریچه بسته می‌گردد.

ترموستات الکترونیکی

این ترموستات‌ها، اطلاعات دمایی را از طریق جریان الکتریکی به مرکز کنترل خودرو ارسال می‌کنند و دارای مزایای مهمی مانند کاهش آلایندگی و کاهش مصرف سوخت نیز هستند.

ترموستات الکترو مکانیکی

این نوع از ترموستات خودرو بسیار پرکاربرد است و مجهز به دو نوع حسگر دما است: یکی انبساط مایع و دیگری انبساط فلز. این نوع ترموستات عمر مفید بالایی دارد و از نظر هزینه نیز به صرفه‌تر است، زیرا شما را زود به زود مجبور به تعمیر و تعویض نمی‌کند.

حذف ترموستات خودرو؛ تصمیمی 100 درصد اشتباه

ممکن است بعضی تعمیرکاران به شما پیشنهاد دهند که ترموستات را حذف یا یکسره کنید. در این حالت از همان لحظه ابتدایی استارت زدن خودرو جریان آب در سیستم خنک کننده بین موتور و رادیاتور برقرار می‌شود. این تصمیم کاملا اشتباه است؛ چراکه یک موتور تنها در محدوده دمای خاصی با راندمان مناسب کار می‌کند.

حذف یا یکسره کردن ترموستات باعث می‌شود که موتور به دمای ایده‌آل نرسد یا دیر به این دما دست پیدا کند. در نتیجه شاهد اتفاقاتی مانند افزایش مصرف سوخت و مستهلک شدن قطعات موتور خواهید بود. ضمن اینکه کمتر پیش می‌آید موتور با راندمان مناسب کار کند.

اگر ترموستات در دمای بالاتر کار کند چه؟

اگر ترموستات نتواند دمای موتور را تنظیم کند و در دمای بالاتر از حد معمول شروع به کار کند، ممکن است آسیب جدی به موتور وارد شود. این امر می تواند باعث جوش آوردن خودرو، در نهایت سوختن واشرهای سرسیلندر و در موارد شدیدتر، گیربکس و کل خودرو از کار بیفتد. افزایش دمای خودرو معمولا باعث می شود که چراغ های آمپر و چک خودرو توسط ECU روشن شود. به همین دلیل، لازم است از عملکرد خودرو در شرایط عادی اطمینان حاصل شود و دما را برای حداکثر کارایی تنظیم کنید.

تغییرات دمای کابین

تغییرات ناگهانی دمای داخل خودرو یکی از علائم رایج خرابی ترموستات است. اگر متوجه شدید که دمای داخل کابین به طور ناگهانی کاهش می یابد و دوباره افزایش می یابد، این می تواند نشانه مطمئنی از معیوب بودن ترموستات و نیاز به تعویض باشد.

نشت مایع خنک کننده

نشتی مایع خنک کننده یکی از مهم ترین نشانه های خرابی ترموستات است و در اکثر خرابی های ترموستات معمولا قطعه خاموش است. این بدان معنی است که وقتی مایع خنک کننده سعی می کند به رادیاتور برسد، ترموستات مسیر آن را مسدود می کند و باعث می شود مایع خنک کننده از محفظه ترموستات بیرون بیاید. هنگامی که این اتفاق می افتد، نشت می تواند دیده شود. حتی اگر ترموستات خراب نیست، حتما ماشین خود را چک کنید.

مشکل تنظیم ترموستات

قطعات داخلی موتور خودرو آسیب دیده است
    دمای موتور کم یا زیاد است
    کاهش راندمان موتور
    تاب برداشتن سرسیلندر
    خنک شدن ناگهانی موتور
    خوردگی قطعات موتور

عمر مفید ترموستات

خودروهای پژو عموما ترموستات کمتری نسبت به سایر خودروها دارند، البته زمان مشخص و دقیقی برای تعویض این قطعه وجود ندارد.به عنوان مثال، در خودروهای پژو آمپر، دما معمولاً به 90 درجه می رسد و پس از آن به دلیل روشن شدن ترموستات معمولاً چند درجه کاهش می یابد. اگر برعکس این مشکل اتفاق بیفتد یا اگر دما به بالای 90 درجه برسد، این نشانه خرابی ترموستات است. برای جلوگیری از حوادث غیرمنتظره، توصیه می شود این قطعه سایش را هر 40000 کیلومتر یا سالیانه تعویض کنید. نشتی یا ضد یخ زیر خودرو نیز یکی از علائم خرابی ترموستات در پژو است.

علائم خرابی ترموستات کولر پراید

خرابی ترموستات کولر پراید یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی پراید داران است و با پایان یافتن فصل سرما و شروع هوای گرم سال، برای کنترل دما از ترموستات بر روی تمامی تجهیزات برقی استفاده می شود. بنابراین می توان گفت نقش ترموستات پرایدکولر کنترل دما و جلوگیری از افزایش یا کاهش دما است. در اکثر خودروهای دارای سیستم تهویه مطبوع، دو ترموستات در کابین قرار دارند. یک ترموستات پشت داشبورد و دیگری روی اواپراتور پراید است.

عملکرد اصلی ترموستات کولر خودرو مربوط به اواپراتور است. هنگامی که دمای اواپراتور به 0 درجه سانتیگراد می رسد، ترموستات وارد شده و کمپرسور را خاموش می کند. به این ترتیب ترموستات کار خود را انجام می دهد و از یخ زدن اواپراتور جلوگیری می کند.

علائم خرابی ترموستات پراید

ترموستات پراید در اثر موارد متعددی ممکن است خراب شود و برای این که سایر قطعات خراب نشوند بایستی این علائم را بشناسید و عملیات تعویض ترموستات را انجام دهید. در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر ترموستات پراید شما آسیب دیده است بایستی بلافاصله آن را تعمیر یا تعویض کنید.
نشانه خرابی ترموستات پراید عبارت‌اند از موارد زیر:

تغییرات ناگهانی و غیرعادی دمای موتور خودرو
نشت مایع خنک کننده و آب رادیاتور
افزایش مصرف سوخت خودرو
مصرف بیش از اندازه روغن موتور
مصرف بیش از اندازه روغن موتور

پس از مشاهده هر کدام از موارد ذکر شده در پراید بایستی برای تعویض ترموستات اقدام کنید و بدانید که محل آن در زیر کاپوت پراید، در سمت راننده و روی سرسیلندر است. بهتر است که تعویض آن را به تعمیرکاری حرفه‌ای بسپارید تا مشکلی ایجاد نشود.

تعویض و بازدید ترموستات خودرو

ترموستات خودرو دستگاهی یک بار مصرف و غیر قابل تعمیر میباشد در موقع نصب باید به علامت فلش روی ان توجه شود و اگر ترموستات ماشین در محدوده درجه حرارت مجاز تعیین شده باز و بسته نشود و موتور خیلی داغ و یا سرد باشد باید سریعاً آنرا تعویض کرد.

نتیجه گیری

ترموستات نقش بسزایی در نگهداری موتورهایی می باشد که سیستم خنک کننده آنها به وسیله آب صورت می پذیرد اما باید به دمای عملکرد و استاندارد ترموستات نیز اطلاع کافی داشته باشید تا بتوانید انواع مناسب آن را بکار بگیرید.