ایمنی برق کار صنعتی و تابلو برق چگونه تامین می شود؟

انواع تابلو برق دستگاهی حساس است که در برگیرنده مجموعه ای از تجهیزات پیشرفته می باشد که وظیفه کنترل و توزیع پایدار انرژی الکتریکی را در آن اجرا می کند. این دستگاه از انواع مختلفی تابلو برق فشار ضعیف و تابلو برق فشار متوسط  تشکیل شده است. برای حفظ کیفیت سیستم در گذر زمان، ضرورت دارد که سرویس های دوره ای تعمیر و نگهداری تابلو برق طبق یک چک لیست کامل صورت گیرد.

به وسیله دستورالعمل تعمیر و نگهداری تابلو برق می توان تا حد زیادی احتمال خرابی و وقفه کاری را برای این دستگاه کاهش داد. برای مثال یکی از مهم ترین موارد استفاده از تابلوهای برق شناختن خطا و پیشگیری از اتفاق افتادن مسائل خطرناک در این حیطه است. فرض کنید مقدار جریان انتقالی از شبکه ها به طور ناگهانی افزایش می یابد، در این مواقع تابلوهای برق ساختمانی می توانند سریعا خطا و مشکلات را شناسایی کرده و تجهیزات مورد نظر را قطع کنند. تست های روتین در مرحله نگهداری تابلو برق برا اینکه جنبه های ایمنی دستگاه بررسی شود صورت می گیرد. این تست ها معمولا از  3 بخش تشکیل شده اند که در برگیرنده موارد زیر هستند:

الف: بررسی عایق

این مورد در برگیرنده اندازه گیری مقاومت عایق و تست دی الکتریک است. این تست برای نگهداری تابلو برق و دست یابی به فواصل ناکافی صورت می گیرد. جهت بررسی مقاومت عایق، تابلو برق را خاموش می نماید. در این مرحله به کمک یک اهم متر با حداقل ولتاژ 500VDC اندازه گیری می شود. لازم به ذکر است که کلیه کلیدها می بایست در وضعیت ON باشند و هیچ باری در سیستم قرار نگیرد.

ب: چک کردن وضعیت اتصال مدارات حفاظتی

همه ی اتصالات در این مرحله بررسی می شود و موارد معیوب یا دارای نقص فنی شناسایی و رفع عیب می گردد.

ج: بازرسی چشمی

کلیه قطعات و تجهیزات از نظر صحت قرارگیری و سلامت فیزیکی در این مرحله از نگهداری تابلو برق مورد بازدید قرار می گیرند. بخشی از مجموعه کارهایی که باید در بازرسی چشمی انجام شود عبارتند از:

کنترل سیم کشی ها، چک کردن تجهیزات جانبی، اندازه گیری قوس، کنترل فواصل نصب، تست کارکرد صحیح الکتریکی، وضعیت مکانیکی سیستم، کنترل درجه حفاظت، بررسی وضعیت ظاهری و ...

اثر جريان برق بر روی بدن انسان

بدن انسان در مقابل عبور جريان برق يک هادي به شمار می رود بنابراین ممکن است تأثير جريان برق بر روي نسوج بدن خطراتي به شرح زير به وجود می آورد.

1ـ سوختگي:

جريان برق در نقاط ورود و خروج از بدن ايجاد سوختگي در نسوج بدن كرده و ميزان سوختگي به مقدار جريان برق عبوري از بدن، مدت زمان عبور جريان و ولتاژ برق ارتباط دارد كه در برق ولتاژ قوي، سوختگي به مقدار جريان برق عبوري از بدن، مدت زمان عبور جريان و ولتاژ برق بستگي دارد كه در برق ولتاژ قوي، سوختگي بدن بيشتر از برق‌هاي فشار ضعيف است.

2ـ اختلالات سيستم عصبي:

جريان برق می تواند به روی سيستم اعصاب شخص برق گرفته، تأثير مستقیمی بگذارد و حركات غير عادي در بدن شخص مثل لرزش و سپس پرتاب غير عادي مشاهده شود كه اغلب در صورت  برق گرفتگي در ارتفاعات رخ دهد مثلاً روي تيرهاي برق يا پشت بام‌ ها، موجب به سقوط شخص برق گرفته و شكستگي اعضا يا ضربه مغزي وي خواهد شد.

3ـ انقباض عضلاني:

عبور جريان برق از بدن منجر به انقباض عضلات مختلف بدن همچون ماهيچه‌هاي دست و پا ريه و قلب می گردد. بعضي از تعميركاران برق که مطلع نیستند با پشت دست وجود برق در يك سيم را آزمايش می نمایند که عمل  خطرناكی خواهد بودو اگر شرایط محيط مناسب نباشد و زیر پاي كارگران مرطوب باشد موجب حوادث جبران ناپذير خواهد شد.

4ـ تجزية خون:

چون حجم زيادي از بدن انسان را خون تشكيل مي ‌دهد، در زمان عبور جريان برق از بدن، خون با داشتن املاح و مواد معدني و مواد آلي همچون يك نوع الكتروليت عمل می کند و يونيزه می گردد كه اين کار موجب بي‌ نظمي در ضربان قلب و در نتيجه ايجاد اختلال در سيستم تنفسي می گردد و در صورتی که جريان برق زياد باشد و به مدت طولاني ادامه يابد، موجب مرگ فرد برق گرفته خواهد شد.

انواع تابلو براساس شکل ظاهری

متخصصان برق قبل از خرید انواع تابلو الکتریکی می بایست  به محل استفاده، نوع و کاربرد تابلو توجه نمایند. تابلو های الکتریکی به دو شکل به بازار ارائه می گردد :

تابلو برق ایستاده: این گونه تابلوها معمولا در صنعت کاربرد دارند. این تابلو ها بر روی پایه های مخصوصی نصب می گردد و در جای خود جای داده می شوند.

تابلو برق دیواری: تابلو الکتریکی دیواری نسبت به تابلو های ایستاده کاربرد بیشتری در صنعت دارند. تابلو الکتریکی ساده و کوچک دیواری در اغلب مجموعه ها قابل نصب هستند.

مراحل ساخت تابلوی برق در کارخانه:

شرایط فنی:

استانداردها و مراجع

الف- دریافت و مطالعه اسناد و نقشه ها (در صورتیکه کارفرما فقط اکتفا به ارائه مشخصات فنی و اطلاعات کلی نماید واحد مهندسی این شرکت اقدام به طراحی و تهیه نقشه های تک خطی نموده و جهت تائید و کنترل نهایی آن به کارفرما عودت می نماید.) تیپ آنها و همچنین تهیه نقشه های جانمایی تابلوها و برآورد قیمت

ب- بررسی نقشه ها و مشخصات فنی فهرست لوازم و تجهیزات بطور دقیق با توجه به  مارک و ارائه پیشنهاد.

ث- مذاکره با کارفرما و مشاور پس از عقد قرارداد و دریافت نظریات و خواسته های فنی آن ها

ت- بررسی تطابق نقشه ها و اسناد ارائه شده با استانداردهای معتبر و خواسته های کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه طرح مطمئن برای دستیابی  به محصول مرغوب در حداقل زمان.

اجزا تشکیل دهنده تابلو برق

تجهیزات الکتریکی که درون تابلو برق نصب می‌شوند عبارت‌اند از کلیه قطعاتی که در مدار الکتریکی قرار می‌گیرند به جز قسمت ارتباطاتتابلو برق دربرگیرنده موارد زیر می باشد:

کنتاکتور : استفاده از کنتاکتور در تابلو برق صنعتی برای قطع و وصل مدار فرمان از راه دور کاربرد دارد. به این علت که کنتاکتور یکی از اجزای تابلو برق به شمار می رود؛ بنابراین بهره مندی از آن در مدارهای کنترل این قابلیت  را برای شما خواهد داشت که بتوانید طراحی‌های مختلفی را به وجود اورد؛ لذا در صورت تمایل می توانید از کنتاکتور جهت طراحی مدارهای کنترل بهره مند شوید، لازم است تا نسبت به لوازم تشکیل دهنده کنتاکتور و همچنین نحوه کار و ساختمان این وسایل اطلاعات دقیقی به دست آورید.

بی متال : بی متال‌های استفاده شده در انواع تابلو برق برای آنکه جریان را کنترل کنند استفاده می شوند که در صورت عبور جریان زیاد، آن را قطع می کنند.

رله‌ ها : کارکرد رله‌ها درون تابلو برق جهت ارسال فرمان قطع یا وصل جریان در اثر خطاهای گوناگونی می باشد که ممکن است اتفاق افتد.

تجهیزات اندازه ‌گیری : کار این قطعات  اندازه گیری پارامترهای متغیر همچون فرکانس متر، وات‌متر و … در تابلو برق می باشد.

ترانس جریان : کار ترانس جریان در تابلو برق صنعتی کاهش و افزایش جریان یا ولتاژ می باشد.

بدنه : بدنه تابلو برق همان محفظه ‌ای از جنس فلز یا غیرفلز می باشد که همه تجهیزات مورد نیاز را درون خود حفظ می کند.

داکت : درون تابلو برق از یک‌ سری داکت شیاردار بهره برداری نموده است. هدف مصرف از داکت نظم بخشیدن به سیم‌هایی است که درون تابلو برق قرار دارد. لازم به ذکر است که داکت ضمن بر نظم بخشیدن به سیم ‌ها موجب جلوگیری از پیچ خوردن آن ها به هم می گردد و از وارد شدن آسیب به آن ها جلوگیری به عمل می آورد.

سینی : سینی به ورق‌های فلزی نازکی گفته می‌ شود که تجهیزات الکتریکی روی آن ها جای می ‌گیرد. جنس این سینی‌ها طوری اند که در مقابل زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم می باشند.

سیم و کابل : از سیم و کابل به منظور برقراری ارتباط درون تابلو برق کاربرد دارد.

جهت نصب تابلو برق رعایت چه نکاتی ضروری است؟

تابلو‌ها می بایست بعد از ساخت در داخل کارخانه به وسیله کارشناس دفتر فنی کارفرما بازدید گردد و پس از تایید و امضا صورت جلسه تایید کیفیت تابلو‌ها به محل کارگاه انتقال داده شود.لازم به ذکر است که تابلو ساز موظف اشت تا بعد از تایید کارشناس فنی کارفرما تابلو‌ها را در بسته بندی مناسب برای حمل به نقاط مورد لزوم بفرستد.کارشناس کارفرما می ‌تواند در زمان مناسب از ساخت تابلو‌ها بازدید کند.هرگز وجود تغییری در نقشه و مشخصات فنی تابلو‌ها بدون هماهنگی کارشناس کارفرما صورت نمی گیرد چرا که این عمل مجاز نخواهد بود.

حداقل درجه حفاظت تابلو‌ها برابر با IP۳۰ و در صورتیکه تابلو برق در داخل موتور خانه نصب گردد حداقل برابر IP۵۴ مطابق با استاندارد IEC۵۲۹ خواهد بود.تابلو‌های ایستاده سلولی می بایست به شکل سلول ‌های جداگانه تولید شود و بعد به یکدیگر پیچ و مهره گردد.طول، عرض و عمق تابلو‌ها لازم است تا از نظر فنی و زیبایی متناسب باشد.

همچنین حجم تابلو می بایست نسبت به اجناس به کار رفته در آن از نظر امکان سیر کولاسیون هوا مناسب باشد.همه ی تابلو‌های بارانی می بایست از  فریم جداگانه به عنوان پایه برخوردار باشند که به بدنه تابلو پیچ و مهره می شوند.پروفیل ستون‌ ها می بایست کامل باشد واز مقاومت لازم برخوردار باشد.سلول‌ها باید به صورت پیچ و مهره کامل باشند.

وجود سینی تجهیزات جداگانه برای تابلو‌های دیواری ضرورت دارد.برای اتصال کابل‌های ورودی و خروجی باید ریل در نظر گرفته شود تا امکان اجرای بست کابل مهیا شود.در این خصوص برای اتصال کابل‌ ها به فیوز‌های مینیاتوری و کنتاکتور‌ها از ترمینال ریلی با سایز مناسب بهره برداری می گردد.سطح مقطع شینه‌ ها از نظر جریان مجاز بر مبنای درجه حرارت محیط محاسبه و پس از تعیین سطح مقطع ضریب ۱.۲ اعمال می شود.

سخن پایانی

همانطور که می دانید انواع تابلو برق صنعتی و خانگی با توجه به مواردی همچون برند، جنس بدنه، محل مورد استفاده، ابعاد تابلو برق، نوع درب، اقلام همراه، ضخامت و وزن تابلو، توکار و یا روکار بودن آن، میزان درجه حفاظت و … قیمت گذاری می شوند. همچنین قیمت نصب تابلو نیز به محل نصب، سختی کار، تعداد اجزای تابلو برق و … ارتباط دارد. لازم به ذکر است که با توجه به شرایط شخت کار با برق می بایست برقکار در حین کار ایمنی لازم را برخوردار باشد. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت آژند برق مراجعه نمایید.