تفاوت سیم فاز و نول در برق چیست؟
قطعا همگی بارها و بارها عبارت های فاز، نول و ارت را شنیده ایم، اما شاید معنای آن برای خیلی ها سوال باشد و اصلا چه تفاوتی با هم دارند؟
سیم فاز
سیم فاز به عنوان یکی از خطرناک‌ترین سیم در مدار الکتریکی یک ساختمان به شمار می رود. به این علت که سیم فاز حامل بار الکتریکی می باشد و به محض تماس با اجزای رسانا بار الکتریکی خود را به آن ها انتقال می دهد. از این حیث به فاز، سیم حامل جریان هم می گویند. فاز اغلب با عایق مشکی رنگی قابل تشخیص می باشد. البته برای نمایش دادن سیم فاز به غیر از مشکی از هر رنگ دیگری به غیر از سفید، سبز، خاکستری و آبی کاربرد دارد. در نیروگاه‌های برق سه سیم برقدار برق را به مصرف‌کننده می رسانند.
این سه سیم برق شبیه به هم می باشند. ولی ولتاژ آن ها باهم اختلاف فاز دارد. معنی این جمله این است که این سه سیم با هم اختلاف پتانسیل دارند .در صورتی که دو تا از آن‌ها را به دو سر یک وسیله متصل نماییم آن وسیله روشن می گردد. موتور سه فاز به همین روش کار می کند به هر کدام از این سیم ها برق تک فاز می گویند. اختلاف پتانسیل بین هر کدام از این سیم ها بسیار بالا می باشد. این چهار سیم شامل سه فاز و یک نول است. که هر کدام از فازها نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل ۳۸۰ ولت و هر فاز نسبت به سیم نول دارای اختلاف پتانسیل ۲۲۰ ولت است.
سیم نول
برای روشن شدن یک وسیله برقی باید آن وسیله را بین دو نقطه متصل نماییم که آن دو نقطه از اختلاف پتانسیل الکتریکی برخوردار باشند.مثلا لامپ را بین قطب های باطری قرار می دهیم.یعنی وسیله در یک مدار بسته قرار گیرد.۲-در نیروگاه برق سه سیم برقدار (سه فاز)برق را به مصرف کننده منتقل می نمایند.این سه سیم برقدار مشابه هم می باشند ولی ولتاژ آن ها ۱۲۰ درجه با هم اختلاف فاز دارد.معنی این جمله این است که این سه سیم با هم اختلاف پتانسیل دارند پس اگر دو تا از آن ها را به دو سر یک وسیله وصل کنیم آن وسیه روشن می شود.موتور سه فاز به همین روش عمل می نماید.
سیم ارت چیست؟
برای حفاظت از افراد هنگام کار با وسایل برقی به طور معمول بدنه وسیله را با بک سیم به لوله آب وصل می کنند که لوله آب با قسمت های مرطوب زمین در تماس می باشد. به این سیم ارت(زمین)می گویند.در واقع این سیم نیز باید به چاه ارت وصل گردد ولی برای صرفجویی آن را به لوله آب متصل می نمایند اما سیم آرت به کجا متصل است ؟ سوراخ ارت نیز سیم کشی داره و به جعبه دژنکتور وصل می شود که دژنکتور هم اتصال داره به محفظه فلزی جعبه و محفظه ای که سیم نول قرار دارد.
دلیل این اتصال این است که اگر در خرید سیم برق اختلالی باشه می تواند در سلامت جریان اختلال ایجاد کند برای مثال یک ماکروویو را در نظر بگیرید که ۳ نوع سیم به آن اتصال دارد فاز، نول و ارت ، همانطور که گفتیم جریان در سیم فاز و نول برقرار است و سیم ارت به محفظه فلزی اتصال دارد و جریانی در آن نیست.
ماکروویو را به دیاگراممون اضافه می کنیم، فاز و نول جریان را به قطعات الکتریکی ارسال می کنند. و ارت به محفظه وصل است و محفظه به چیزی اتصال ندارد و برای این جریان برق روی سطح محفظه نیست اما اگر اتصال فاز خرابی داشته باشد و محفظه به سیم فاز برخورد کند، محفظه برق دار می شود و اگر آن را لمس کنیم،احتمال بالایی برای ایجاد یک شُک خطرناک است. اما خوشبختانه سیم ارت به محفظه اتصال دارد و جریان را به جعبه دژنکتور هدایت می کند و به دکل انتقال پیدا می کند و خطر رفع می شود.
تفاوت نول و ارت در چیست؟
اگر به هر علتی برق با بدنه تماس پیدا کند فیوز بیرون می پرد، زیرا سیم ارت با مقاومت صفر تمامی جریان ورودی به خانه را به زمین منتقل می کند یعنی به یک باره جریان شدیدی از فیوز عبور کرده و فیوز بیرون می پرد.بنابراین نول و ارت شباهت هایی دارند زیرا اگر فاز را مستقیم به نول وصل کنیم باز هم فیوز بیرون می پرد.سیم ارت فقط برای محافظت بیشتر به کار می رود اما وجود آن الزامی نیست، در حالی که وجود نول الزامی است.
ایمنی‌ترین راه برای تشخیص فاز و نول
با استفاده از رنگ: در سیم برق‌های موجود در ساختمان به طور استاندارد و معمول از رنگ آبی برای سیم نول استفاده می شود. همچنین سیم فاز در اکثر موارد پوششی به رنگ قرمز دارد.
استفاده از مولتی‌متر: در شرایطی که از مولتی متر بهره مند شوید، درجه آن را روی ac volt حدود 300 یا 750 قرار دهید. یکی از پراب‌ها را به زمین یا لوله آب متصل کنید. اگر طرف دیگر به فاز متصل باشد، ولتاژ قابل مشاهده است.
تفاوت سیم فاز و نول در برق و منشأ تفاوت سیم فاز و نول
همان طور که می دانید در برق (تک فار) احتیاج به دو رشته سیم می باشد که همان فاز و نول است. این دو همیشه در برق مکمل یک دیگر بوده ؛ یعنی یکی از سیم ها برق در آن است و سیم دیگر برق را بر می گرداند که همان سیم نول می باشد. سیم نول فقط سیم فاز را کامل می کند.
سیم فاز یک سیم مثبت و حامل بار الکتریکی است. در نتیجه هنگامی که به اجزای رسانای موجود در مدار متصل می شود. جریان را به آن ها انتقال می دهد. سیم های فاز. توان ورودی به مدار را کنترل می کنند. به این سیم ها سیم حامل جریان نیز می گویند. در زبان انگلیسی به سیم فاز Load به معنی بار گفته می شود و با علامت L نشان داده می شود. به طور کلی در سیم کشی ساختمان ها از ۳ نوع سیم استفاده می شود. سیم فازسیم نول و سیم ارت. از مجموعه این سیم ها جریان الکتریسیته به صورت ایمن و بی خطر برقرار می شود.
تفاوت برق سه فاز و تک فاز چیست؟
همانطور که می دانید برق تک فاز از دو رشته سیم، فاز 220 ولت متناوب و نول برخوردار می باشد. در حالیکه برق سه فاز شامل چهار رشته سیم، سه سیم فاز 380 متناوب و یک سیم نول می باشد که فاز اول را با رنگ قرمز و فاز دوم را با رنگ زرد و فاز آخررا هم با رنگ آبی نشان می دهند.
ما فرض می کنیم که سه سیم آبی و قرمز و زرد داریم برای این که بفهمیم سه جریان متفاوت و متناوب داریم اهم متر را روی جریان متناوب قرار می دهیم و یک سر سیم آن را به سیم آبی زده و سر دیگر آن را به سیم قرمز باید عدد360 ولت را نشان دهد بعد سیم آبی را با زرد همین تور زرد را با قرمز در همه حال باید عدد360 را نشان دهد اگر غیر از این عدد دیگری را نشان دهد مثلا 0 یا 110 و یا کمتر از 360 باید بدانیم که آن دو سیم که این عدد غیر 360 را نشان می دهند یک جریان بوده و با هم اختلافی ندارند در صورتی می توان گفت که ما برق سه فاز در اختیار داریم که سه جریان مختلف با عدد 360 داشته باشیم.
سخن پایانی
قطعا اکثر افراد با واژه فاز و نول آشنایی دارند .در برق تک فاز دو رشته سیم وجود دارد که یکی از آن ها فاز و دیگری نول نامیده می شود. سیم فاز دارای برق می باشد و به محض تماس با اجزای رسانا بار الکتریکی را منتقل می کند و سیم دیگر که نول نامیده می شود فاقد برق است و تنها برق را بر می گرداند و در حقیقت مکمل سیم فاز است. در واقع نول فاقد الکترون بوده و هر جا که الکترون وجود داشته باشد نمایانگر فاز بودن می باشد. برای تشخیص سیم فاز از سیم نول در پریزهای برق می توان از فاز متر استفاده کرد.
بدین صورت که فازمتر را در یکی از پریزهای برق وارد کرده، سپس با سر انگشت شصت ته فازمتر فشار وارد کنید، اگر لامپی که درون فازمتر می باشد روشن شود، به این معنی است که آن سیم فاز می باشد و اگر روشن نشود نشانگر نول بودن سیم می باشد.. در آخر می توانید برای خرید یا کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت آژند برق مراجعه نمایید.
