تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز چیست؟

تفاوت بین فیوز و کلید مینیاتوری با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند اصل کار، قابلیت استفاده مجدد، نشانگر وضعیت، نیاز به تجهیزات کمکی، دما، منحنی و عملکرد آن، ظرفیت شکست، زمان کار، هزینه و نحوه عملکرد بررسی می شود. لذا باید هر کدام را به صورت جداگانه ارزیابی کرد، تا به شناخت درست تری برای هر کدام رسید.

نکات موثر در تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز

فیوز یک وسیله الکتریکی حاوی یک قطعه نازک از سیم است. در صورت بروز خطا در سیستم و جریان، فیوز به طور خودکار ذوب شده و تماس مدار را می شکند. بنابراین، محافظت از لوازم خانگی در برابر هر گونه آسیب امری ضروری است که باید به درستی از آن مراقبت نمود.

• تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری

در حقیقت تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز بر اساس یکسری موارد مشخص شده است که در زیر به آن پرداخته شده است:

• فیوز بر اساس اصول و خصوصیات الکتریکی و حرارتی مواد رسانا، کار می کند در حالی که کلید مینیاتوری بر روی اصل الکترومغناطیسی و سوئیچینگ کار می کند.
• از فیوزهایی که یکبار استفاده شده است، نمی توان دوباره استفاده کرد، اما از کلید مینیاتوری می تواند دوباره استفاده شود. از این رو، پس از بروز هرگونه خطا و قطع سیم پیچ، نیازی به تعویض قطع کننده مدار نیست.
• در صورت استفاده از فیوز به تماس کمکی نیازی نیست، اما در، کلید مینیاتوری تماس کمکی مورد نیاز است. از فیوز نمی توان به عنوان کلید ON / OFF استفاده کرد، در حالی که  از نمونه کلید مینیاتوری می توان به عنوان کلید ON / OFF استفاده کرد.
• فیوزها از دمای محیط مستقل نیستند، اما کلیدها به دمای محیط بستگی دارند.
• منحنی مشخصه فیوز به دلیل اثرات ایجاد شده در آن، تغییر مکان می دهد و در نتیجه باعث ایجاد لغزش می شود، در صورتی که منحنی قطع کننده مدار تغییر مکان نمی دهد.
• فیوز تنها از اضافه بارهای برق محافظت می کند، در حالی که در نمونه کلید مینیاتوری، هم از اضافه بار برق و هم از اتصال کوتاه محافظت می کند.
• فیوز فرآیند شناسایی و قطع را فراهم می کند، قطع کننده مدار فقط وقفه را ایجاد می کند و یک سیستم مجهز برای تشخیص هر گونه خطا در مدار متصل شده است.
• ظرفیت شکست فیوز در مقایسه با قطع کننده مدار کم است.
• زمان کارکرد فیوز در حدود 0.002 ثانیه و کم است، در حالی که زمان کارکرد یک قطع کننده مدار نسبتاً بیشتر از فیوز است، تقریباً بین 0.02 - 0.05 ثانیه است.
• نحوه عملکرد فیوز کاملاً به صورت اتوماتیک است، اما کلید مینیاتوری هم به صورت دستی و هم به صورت خودکار کار می کند.
• هزینه فیوز کم است، در حالی که قطع کننده های مدار، هزینه بیشتری دارند. از این رو، فیوز با کلید مینیاتوری متفاوت است.

مشخصه فیوز برق

فیوز وسیله ای است که در مدار الکتریکی برای محافظت از دستگاه های الکتریکی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شود. این ساده ترین و ارزان ترین دستگاهی است که برای قطع جریان الکتریکی در مدار کوتاه یا بررسی اندازه جریان بیش از حد در مدار استفاده می شود. این وسیله برای محافظت در برابر اضافه بار یا اتصال کوتاه در ولتاژ بالا تا 66 کیلو ولت و ولتاژ پایین تا 400 کیلو ولت استفاده می شود. در بعضی از موارد، استفاده از آنها فقط به برنامه هایی محدود می شود که ویژگی های عملکرد آنها به ویژه برای قطع جریان، مناسب باشد.

کار فیوز بستگی به اثر گرمایش جریان دارد. در حالت معمول، جریان عادی از فیوز عبور می کند، گرما به دلیل جریان طبیعی در عنصر فیوز ایجاد می شود و این گرما به کمک هوای اطراف از بین می رود، بنابراین دمای فیوز زیر نقطه ذوب نگه داشته می شود. وقتی خطا رخ می دهد جریان اتصال کوتاه از عنصر فیوز عبور می کند، مقدار جریان در مقایسه با جریان طبیعی بسیار زیاد است.

جریان با اتصال کوتاه گرمای بیش از حد را در عنصر فیوز تولید می کند. بدین ترتیب، این عنصر ذوب شده و می شکند. فیوز از دستگاه در برابر اتصال کوتاه یا جریان بیش از حد، محافظت می کند. عنصر فیوز از رسانای فلزی مناسبی، ساخته شده است. کارتریج عنصر فیوز را در خود نگه می دارد و عملکرد اصلی فیوز این است که جریان عادی از طریق فیوز عبور کرده و مدار را بشکند.

مزایای استفاده از فیوز الکتریکی و کلید مینیاتوری

به منظور بررسی تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز، ابتدا به مزایا و معایب هر کدام به صورت جداگانه پرداخته می-شود که شامل:

فیوز ارزان ترین نوع حفاظت است و به هرگونه نگهداری نیاز دارد.

عملکرد آن کاملاً خودکار است و در مقایسه با قطع کننده های مدار به زمان کمتری نیاز دارد.

اندازه های کوچکتر عنصر فیوز در شرایط اتصال کوتاه اثر محدود کننده جریان را تحمیل می کند.

ویژگی جریان معکوس در آن، استفاده از آن را برای محافظت در برابر اضافه بار امکان پذیر می کند.

• معایب یک فیوز الکتریکی

زمان قابل توجهی در تعویض فیوز بعد از عمل مورد نیاز است.

ویژگی فعلی یک فیوز همیشه نمی تواند با مشخصات دستگاه محافظ ارتباط داشته باشد.

فیوزها برای محافظت از کابل ها در نور ولتاژ پایین و مدارهای تغذیه و ترانسفورماتورهایی با درجه بالاتر از 200 KVA ، در سیستم توزیع اولیه استفاده می شوند. در مواردی که انتظار انجام کار مکرر وجود ندارد و یا استفاده از قطع کننده مدار غیر اقتصادی است، از فیوزها در مواردی با ولتاژ پایین و متوسط استفاده می شود. در حقیقت فیوز یک وسیله الکتریکی است که دارای جریان هادی با مقاومت کم است، هنگامی که بار جریان بسیار زیاد است، مدار باز می شود، در نتیجه دستگاه های دیگر را در همان مدار از اتصال کوتاه نجات می دهد.

• ویژگی های فیوز:

از فیوزها فقط یکبار می توان استفاده کرد.

از فیوز نمی توان به عنوان کلید روشن یا خاموش استفاده کرد.

عملکرد آن کاملا خودکار است.

فیوزها وسایلی محافظت کننده هستند، آنها ابزارهای ایمنی هستند که برای محافظت و مراقبت از لوازم خانگی مانند تلویزیون، یخچال و فریزر، رایانه های آسیب دیده در اثر ولتاژ بالا به کار می روند. فیوز از نوار نازک یا رشته ای از جنس فلز تشکیل شده است، هرگاه مقدار زیادی جریان یا جریان بیش از حد، در یک مدار الکتریکی وجود داشته باشد، فیوز آسیب دیده و مدار را باز کرده و آن را از منبع تغذیه جدا می کند.

همچنین، این به عنوان یک قطع کننده مدار یا تثبیت کننده کار می کند که دستگاه را از آسیب در بازار محافظت می کند، امروزه انواع مختلفی از مدل ها و طراحی های فیوزها موجود است. نوارهای آنها از آلومینیوم، مس، روی تشکیل شده است و همیشه به صورت سری به مدار متصل می شود تا از جریان بیش از حد در کابل های جریان محافظت کند.

هنگامی که جریان الکتریسیته به طور عادی جریان دارد، فیوز اجازه می دهد تا جریان از طریق رشته خود و بین مدارها بدون مانع عبور کند. در صورت بروز بیش از حد جریان، رشته ذوب شده و جریان برق را متوقف می کند. فیوز یک دستگاه یکبار مصرف است و وقتی جریان اضافی از آن عبور می کند ذوب می شود و از دستگاه های دیگر در مدار محافظت می کند.

• ویژگی های کلید مینیاتوری

از کلید مینیاتوری به عنوان کلید روشن یا خاموش استفاده می شود.

به صورت دستی و همچنین به صورت خودکار کار می کند.

بدنه آن ها دارای استقامت حرارتی و مکانیکی می باشد.

برای محافظت مدار از جریان بیش از حد استفاده می شود. وقتی جریان بیش از حد تنظیم شده 6A ، 16A ، 30A  و غیره خاموش شود، از منبع اصلی خود با مقادیر تنظیم شده خارج می شود. کاربر باید مقدار مناسب را بر اساس نیاز انتخاب کند. برای تک فاز یک یا دو قطب و برای سه مدار 3 یا 4 قطب، نیاز است. در انتخاب کلید مینیاتوری دقت داشته باشید چرا که کلید مینیاتوری یا الکترومغناطیسی، وسایلی هستند که به صورت یک نوار دو فلزی دیده می شوند.

هم فیوز و هم کلید، اجازه می­دهند تا جریان الکتریکی از پایین به یک ترمینال بالایی از طریق سلونوئید یا نوار عبور کند. وقتی جریان به سطح ناامن می رسد، نیروی مغناطیسی سلونوئید آنقدر شدید می شود که یک اهرم فلزی درون مکانیسم سوئیچ پرتاب می شود و جریان شکسته می شود. به طور متناوب، نوار فلزی خم می شود، سوئیچ را پرتاب می کند و اتصال را می شکند. برای تنظیم مجدد جریان برق پس از حل مشکل، می توانید سوئیچ را دوباره روشن کرده و مدار را دوباره وصل کنید.

انواع فیوزهای مینیاتوری با توجه به سرعت کار

فیوزهای ساختمانی با توجه به سرعت کار به دو نوع فیوز مینیاتوری سریع و کند کار تقسیم می شوند.

فیوز مینیاتوری کندکار

فیوز کند دم یکی از انواع فیوزهای مینیاتوری است که در برابر عبور جریان غیرمجاز و اضافه بار واکنش ملایم تری نشان می دهد. علیرغم اینکه این نوع فیوز در مقایسه با انواع دیگر با اضافه جریان دیرتر قطع می شود، اما به جریان اتصال کوتاه پاسخ آنی و آنی دارد. فیوزهای آهسته با علامت G در استاندارد VDE مشخص می شدند و گاهی اوقات فیوزهای مینیاتوری نوع g نامیده می شدند، اما امروزه در استاندارد IEC با حرف C مشخص می شوند.
فیوز مینیاتوری که به سرعت کار می کند

فیوزهای سریع الاثر عمدتاً در مصارف روشنایی استفاده می شوند و مدار را در زمان بسیار کوتاه تری نسبت به فیوزهای کند عمل قطع می کنند. در استاندارد VDE حرف L نشان دهنده یک فیوز سریع الاثر است که اکنون با حرف B در استاندارد IEC نشان داده می شود.

انواع فیوزهای مینیاتوری بر حسب نوع فیوز

یکی دیگر از ویژگی های مهم فیوزهای مینیاتوری یا فیوزهای سفالی این است که با توجه به جریان عبوری برای اهداف مختلف تغییر می کنند.در زیر برخی از رایج ترین انواع فیوزهای مینیاتوری آورده شده است.

فیوز مینیاتوری نوع A

فیوز مینیاتوری نوع A که عمدتاً در آزمایشگاه ها استفاده می شود، مدار را در برابر جریان 2 تا 3 برابر جریان نامی قطع می کند. این نوع فیوز به دلیل حساسیت و دقت بالا در تجهیزات و محفظه هایی که نیاز به دقت بالایی دارند مانند نیمه هادی ها، دستگاه های اندازه گیری و آزمایشگاه ها استفاده می شود.

فیوز مینیاتوری نوع B

این نوع فیوز در هنگام اضافه بار 3 تا 5 برابر جریان نامی مدار قطع می کند و برای مدارهای روشنایی و پریزهای معمولی خانگی مناسب است و به همین دلیل به فیوز خانگی مینیاتوری نیز معروف است. فیوز مینیاتوری نوع B به دلیل اینکه واکنش سریعی به قطع جریان جریان دارد در دسته سریع الاثر قرار می گیرد.

فیوز مینیاتوری نوع C

این نوع فیوز مینیاتوری عمدتاً برای موتورهای تهویه مطبوع یا پمپ های آب خانگی و همچنین برای محفظه های صنعتی استفاده می شود. در واقع این نوع فیوز که به فیوز موتور مینیاتوری معروف است برای راه اندازی موتورهای کم مصرفی که جریان راه اندازی زیادی ندارند استفاده می شود. اگر جریان اضافه بار در یک زمان معین بین 5 تا 10 برابر جریان نامی باشد، یک فیوز مینیاتوری نوع C جریان مدار را قطع می کند.از آنجایی که زمان قطع فیوز مینیاتوری نوع C بهتر از فیوز مینیاتوری نوع B است، به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف هستند.

سخن پایانی

در حقیقت یکی از مهم ترین تفاوت های کلید مینیاتوری و فیوز، در دقت عمل آن ها می باشد که فیوز از حساسیت کمتری برخوردار است، ولی کلید مینیاتوری دقت عمل بالایی دارد و این امر موجب شده هنگام محافظت از جریان، افراد دقت بالایی داشته باشند.