راهنمای جامع تعمیر و عیب‌یابی تابلو برق

تابلو برق، جریان برق در ساختمان ها را کنترل می کند و سیستم های روشنایی ساختمان و دستگاه های الکترونیکی را در شرایط و کارایی بهینه مدیریت می کند. بنابراین برای اینکه همیشه برق داشته باشیم و از طرفی از آسیب احتمالی تجهیزات برق ساختمان در اثر خرابی تابلو برق جلوگیری کنیم، باید در صورت بروز مشکل در تابلو برق، آن را عیب یابی و رفع کنیم.

تابلو برق داخلی چیست؟

تابلو برق یک اصطلاح کلی است که به دستگاهی اطلاق می شود که کنترل کننده های مختلف حفاظتی و تجهیزات اندازه گیری را در یک واحد ترکیب می کند. وجود تابلو برق بستگی به نوع کاربرد آن مانند حفاظت فیدر، حفاظت موتور، توزیع برق، اندازه گیری و سایر اهداف دارد. به عنوان مثال تابلوهای نصب شده در پست ها دارای عملکردهای مختلفی مانند اتصال فیدرهای ورودی به ترانسفورماتورها، قطع جریان اتصال کوتاه با استفاده از ترکیبی از دستگاه های قطع کننده مدار و رله، تابلوهای بانک خازن، اندازه گیری جریان و ولتاژ، نظارت و کنترل نظارت، ذخیره سازی باتری و غیره هستند. در این مقاله به معرفی و بررسی تابلو برق داخلی می پردازیم. با ما همراه باشید!

کاربرد تابلوهای برق داخلی

تابلو برق داخلی بیشتر برای ولتاژ متوسط استفاده می شود که به عنوان تابلو برق فشار متوسط نیز شناخته می شود. تابلو های MV در محفظه های فلزی متصل به زمین قرار می گیرند. سطوح ولتاژ بین 1 تا 36 کیلو ولت را می توان ولتاژ متوسط نامید. با این حال، اخیراً تابلو برق داخلی نیز با موفقیت برای ولتاژهای بالای 36 کیلو ولت استفاده شده است.

طراحی تابلو برق داخلی

آشنایی با جنس بدنه تابلو برق بیشتر شبیه تابلو برق عایق گاز یا GIS است تا تابلو برق عایق هوا در فضای باز. از GIS در جاهایی که هزینه زمین زیاد است و هوا آلوده و گرد و غبار است استفاده می شود. مجموعه تابلو برق در یک محفظه فلزی که از همه طرف به زمین متصل است با دهانه هایی برای تهویه و بازرسی محصور شده است. واحد تابلو از اتمسفرهای گازی عایق شده است. برای عایق، گاز SF6 به دلیل خواص دی الکتریک عالی آن ترجیح داده می شود. قدرت دی الکتریک SF6 حدود سه برابر هوا است. محفظه های فلزی در مقایسه با سیستم های خارجی امنیت بیشتری را ارائه می دهند.

انواع تابلوهای برق داخلی

تابلو برق داخلی از نظر روش پارتیشن بندی و طراحی پوسته فلزی به دو نوع تقسیم می شود:

•    تابلو برق داخلی متال انکلوزد (محصور شده با فلز)
•    تابلو برق داخلی متال کلد (روکش فلزی)

نشانه های خرابی تابلو برق

تابلو برق محل قرارگیری تجهیزات کنترلی و مدیریتی جریان برق ورودی و مصرفی در یک ساختمان است، بنابراین یافتن مشکل در این تجهیزات قطعا با علائم آشکاری همراه است. از جمله علائم خرابی تابلو برق می توان به موارد زیر اشاره کرد: در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید در اسرع وقت نسبت به عیب یابی و تعمیر تابلو برق اقدام نمایید.

• بالا زدن مداوم کلیدهای مینیاتوری
• کلیدها ریست نمی شوند
• کلیدها و کابل های برق داغ می شوند
• بوی دود یا سوختگی که از تابلو برق می آید
• ذوب شدن یا آتش گرفتن در کابل های داخل تابلو برق
• شنیدن صدایی شبیه سرخ شدن از داخل تابلو برق

دلایل بروز ایراد در تابلو برق

یکی از مهمترین نشانه های خرابی در تابلو برق گرم شدن بیش از حد دستگاه داخل تابلو می باشد که منشا اصلی سایر مشکلات تابلو برق می باشد.به این ترتیب وقتی دمای تجهیزات داخل کیبورد بالا می رود و پس از مدتی کلیدهای مینیاتوری بلند می شوند، کابل های داخل کیبورد ذوب می شوند و حتی آتش می گیرند، آنگاه بوی دود و صدای سوختن متصاعد می شود. از این رو می توان علل بروز مشکلات تابلو برق را در علت داغ شدن بیش از حد آن جستجو کرد.

• اتصالات شل در داخل تابلو برق

اگر اتصالات کابل در تابلو برق شل باشد، میزان مقاومت در نقطه اتصال به شدت کاهش می یابد و باعث گرم شدن بیش از حد و حتی آتش سوزی در تابلو برق می شود.

• بار نامتعادل

در طراحی و ساخت تابلو گفتیم که بار در تابلو سه فاز باید به صورت متعادل توزیع شود. در غیر این صورت دما افزایش می یابد و تجهیزات الکترونیکی داخل تابلو برق به خطر می افتد.

• وجود اضافه بار روی تابلو برق

اضافه بار زمانی اتفاق می افتد که مصرف بیش از جریان مجاز باشد. برای این منظور استفاده از رله های محافظ و بیمتال ها در داخل تابلو برق ضروری است.

• عدم استفاده از کابل شوی بیمتال ها

در طراحی و ساخت تابلوهای برق باید از کابلشوهای مسی برای کابلهای مسی و کابلشوی آلومینیومی برای کابلهای آلومینیومی استفاده شود. بهتر است اگر مواد هادی و محل اتصال متفاوت است، از کابل شوی بیمتال ها برای جلوگیری از خوردگی استفاده شود.در غیر این صورت احتمال خوردگی تماسی و در نتیجه گرم شدن مدار و تجهیزات وجود دارد.

• قرار گرفتن دو یا چند کابل روی هم

اگر تعداد خروجی های انشعاب از شینه در تابلو برق خیلی زیاد باشد، این احتمال وجود دارد که کابل های زیادی روی هم گذاشته شوند و در نتیجه سطح تماس افت کند. نتیجه این رویداد گرم شدن تابلو برق خواهد بود.البته به غیر از موارد ذکر شده عوامل دیگری مانند نفوذ رطوبت در کلیدهای مینیاتوری داخل تابلو برق، سوختگی سیم ها و حتی رعد و برق نیز می تواند مشکلات زیادی را در داخل تابلو برق ایجاد کند.

نحوه عیب یابی تابلو برق

در داخل صفحه کلید قطعات الکترونیکی زیادی از جمله یک یا چند ردیف کلید مینیاتوری، مدارهای الکتریکی، کنترلرها، آلارم ها، کانکتورها، کابل های برق و غیره وجود دارد که در یک جعبه فلزی خاکستری محصور شده اند.هر یک از مدارهای الکتریکی موجود در تابلو برق برای جریان الکتریکی قسمت خاصی از ساختمان مانند فضاهای مشترک، روشنایی، موتورخانه، آسانسور و ... می باشد را مدیریت و کنترل کنید.

معمولا یک کلید بزرگتر در بالای تابلو نصب می شود که در واقع کلید اصلی یا قطع کننده مدار است و جریان الکتریکی ورودی به تابلو را کنترل می کند.بنابراین، یکی از بزرگترین ایراداتی که در تابلو برق ساختمان دیده می شود مربوط به خرابی کلید برق است. هنگامی که جریان ورودی به مدار شکن از ظرفیت نامی فراتر رود، این کلید گرمای زیادی تولید می کند و در صورت روشن شدن برق، برق را قطع می کند.

خرابی کلید مدار ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد، اما به طور کلی، هر چه ساختمان قدیمی تر باشد و زمان بیشتری از طراحی و ساخت تابلو سپری شده باشد، احتمال خرابی کلید و نیاز به تعمیر بیشتر می شود. به عنوان مثال، تابلوهای برق قدیمی برای لوازم خانگی مدرن، از جمله سیستم های تهویه مطبوع، طراحی نشده اند، این می تواند دلیلی برای اضافه بار و خرابی سوئیچ باشد.

8 نکته مهم که در عیب یابی تابلوهای برق به شما کمک می کند.

با توجه به متنوع بودن تجهیزات داخل تابلو و حتی چیدمان متفاوت، نمی توان قانون مشخص و واحدی را برای تعمیر و عیب یابی تابلو در نظر گرفت. اما در این قسمت به بیان نکات مهمی در زمینه عیب یابی تابلو برق می پردازیم که توجه به آنها می تواند در ریشه یابی مشکل تابلو برق کمک شایانی کند:

1.قبل از تعمیر و عیب یابی تابلو برق باید با نحوه عملکرد تابلو برق، تجهیزات حفاظتی موجود در این تجهیزات و قطعات محافظ موجود در آن آشنایی کامل داشته باشید.
2. ممکن است علت برخی از ایرادات در تابلو برق قفل داخلی سیستم باشد و ربطی به تجهیزات تابلو نداشته باشد.
3. اولین قدم برای عیب یابی تابلو برق این است که درب کابینت تابلو را باز کرده و ظاهر سخت افزار آن را بررسی کنید.
زیرا اغلب علائم بیرونی مانند بوی سوختن، شکستگی کلیدها، قطع شدن سیم ها و گرمای بیش از حد داخل برد نیز می تواند عاملی برای ایجاد مشکل در این دستگاه باشد.
4. اگر می خواهید هر چه سریعتر تابلو برق را عیب یابی کنید، باید به آلارم ها و خطاهای ساطع شده از تجهیزات نصب شده در تابلو برق مانند ولت متر و آمپرمتر توجه کنید.
5. اگر تابلو برق ساختمان شما سابقه تعمیر و عیب یابی دارد می توانید به ایرادات قبلی آن توجه کرده و ابتدا آنها را بررسی کنید.
به عنوان مثال ممکن است یکی از عیوب قبلی تابلو برق این باشد که کلید مینیاتوری آن مدام می پرد که در این صورت می دانید که اولین احتمال خرابی تابلو برق در کلید مینیاتوری آن است.
6. در مرحله بعدی عیب یابی تابلو برق از نحوه عملکرد تجهیزات داخلی تابلو اعم از رله های حفاظتی، کلید های اتوماتیک، کنترل فاز و ... مطلع شوید.
7. یکی دیگر از ابزارهای مهم در عیب یابی تابلوهای برق، بررسی نمودار مدار است تا مطمئن شوید مدارها به درستی کار می کنند.
8. در مرحله آخر می توانید مدارهای الکتریکی را با استفاده از روش های مختلف تست مانند تداوم مدار، تست ولتاژ، تست مقاومت عایق و تست مصرف جریان بررسی کنید.

مراحل تعمیر در تابلو برق

گفتیم که عیب یابی تابلو برق بسته به نوع تجهیزات به کار رفته بر روی آن و مهمتر از آن صنعتی، خانگی، فشار ضعیف یا پرفشار تابلو متفاوت است. با این حال، از جمله مراحل تعمیر در تابلو برق موارد زیر است:

• افزایش ظرفیت تابلو برق در مواقعی که این دستگاه قادر به رفع نیاز های الکترونیکی ساختمان نیست و یا کاربری جدیدی مانند آسانسور یا موتورخانه به ساختمان اضافه می شود.
• تعویض تجهیزات الکترونیکی تابلو برق اعم از کلیدهای مینیاتوری، قطع کننده مدار، رله و ... به منظور اطمینان از ایمنی کلیه تجهیزات
• افزودن مدار جدید به منظور افزایش کارایی صفحه کلید
• تعویض کلی سیم و کابل برای تابلو برق در مواقعی که کابل های قدیمی ضعیف هستند.

بدنه تابلو برق

بدنه تابلو وظیفه نگهداری تجهیزات در موقعیت نصب شده و محافظت از آنها در برابر ضربه های ناخواسته را بر عهده دارد. بدنه اصلی از مواد کامپوزیت، پلاستیک یا آهن ساخته شده و به روش پوسته سرد نورد می شود. ضخامت صفحه آهنی با توجه به دستورالعمل های موجود و با در نظر گرفتن فاکتورهای زیر تعیین می شود.

• محل استقرار تابلو
• محل ورود و خروج هادی
• شکل بدن (ایستاده، دیوار، بیرونی، داخلی و غیره)
• فرم های ایجاد تابلو ها (یکپارچه، جدا از یکدیگر)
• امکان دسترسی به اجزای تابلو
• نحوه چیدمان تجهیزات، محیط نصب و ابعاد برد

در صورت نیاز، بدنه تابلو توسط پروفیل ها و ناودانی ها تقویت می شود تا استحکام مکانیکی لازم برای مقاومت در برابر ضربه های ناشی از عملکرد تجهیزات یا وزن را به آن بدهد. پس از تکمیل تابلو ها می توان بدنه را طراحی و به محل نصب فرستاد. در برخی موارد بدنه ها به صورت تکه تکه ساخته می شوند و پس از انجام کلیه عملیات خمشی، جوشکاری و رنگ آمیزی، بسته بندی و در محل نصب مونتاژ می شوند.مزیت این نوع تابلو ها این است که هزینه حمل و نقل کمتری دارد و می توان آن را از پهلو باز کرد و به راحتی تعمیر کرد.

بدنه باید طوری طراحی شود که بیشترین ایمنی ممکن را برای افرادی که از تابلو استفاده می کنند تضمین و در عین حال دسترسی به تجهیزات داخل تابلو را تسهیل کند. در تابلو ها برای محصور کردن تابلو و در عین حال جلوگیری از گسترش آتش و یا انفجار احتمالی تجهیزات، دیوار های عمودی در فواصل معین در داخل تابلو تعبیه می شود تا تابلو را به بخش هایی به نام سلول تقسیم کند.

در ساخت تابلو برق به چه نکاتی باید توجه کرد؟

برای ساخت تابلو، دو نوع نمودار طراحی شد، نمودار رایزر که در آن محل قرارگیری تابلو مشخص شده بود.نقشه داخل تابلو (خطوط را بکشید - جایی که فیوزها و کلیدها می روند). در ساختار تابلو برق باید به نکات زیر توجه شود: نکات مربوط به رعایت موارد ایمنی باید منوط به تنظیم برنامه و بودجه یا انتشار 110 باشد. کاشی ها باید با رنگ نسوز رنگ شوند.

کلام آخر

کوچکترین نقص در تابلو برق ساختمان نه تنها کل تجهیزات الکتریکی ساختمان را از کار می اندازد، بلکه باعث آسیب های جبران ناپذیری از جمله آتش سوزی می شود.
بنابراین در صورت مشاهده کوچکترین ایراد در تابلو برق یا شناسایی علائم خرابی این تجهیزات بسیار مهم است که به دنبال رفع نقص باشید. اما عیب یابی تابلو برق به دلیل طراحی خاص آن به قدری پیچیده و دشوار است که همه نمی توانند ادعای آن را داشته باشند. بنابراین اگر قصد بررسی و عیب یابی تابلو برق ساختمان خود را دارید، توصیه می کنیم برای ثبت سفارش، فرم درخواست را تکمیل و یا با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.