رله تاخیر زمانی چیست ؟ اصول و کاربردها

رله های تاخیر زمانی بر اساس زمان فرایند، عملیات را کنترل می کنند. درواقع رله های تاخیر زمانی در قسمت داخلی هستند به این معنا که رله بلافاصله بعد از روشن شدن فعال نمی شود و قبل از انجام کار برای مدت زمان مشخص شده منتظر می ماند. این رله ها می توانند برای برنامه هایی که نیازمند به تاخیر قبل از فعال شدن  دارند مناسب باشد. برخی از این برنامه ها شامل اتوماسیون صنعتی یا سیستم های امنیتی می شود.

تفاوت اصلی رله و رله تاخیر زمانی در زمان باز و بسته شدن کنتاکت آن هاست در واقع در رله کنترلی، زمانی که ولتاژ به یک سیم پیچ متصل شود یا از آن جدا شود وضعیت کنتاکت تغییر می کند اما در رله های تاخیر زمانی کنتاکت ها قبل یا بعد از مدت زمان از قبل تعیین شده باز و بسته می شوند.

همچنین  رله های تاخیر زمانی دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فرد می باشند که در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد پس تا آخر مقاله ما را همراهی کنید.

کاربرد های رله تاخیر زمانی

رله تاخیر زمانی معمولا در انواع  متنوع کاربرد های صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این کاربرد ها شامل ماشین ها، ساختمان ها بخش های آب و .... می‌ شود.

کنترل ماشین

رله های تاخیر زمانی بیشتر در برنامه های کنترل ماشین جهت سوئیچینگ چرخه ای ماشین آلات استفاده می شوند زیرا این کار می تواند از چسبیدن و آسیب دیدن به تجهیزات جلوگیری کند.

کنترل روشنایی

از کاربرد های دیگر رله زمانی می توان به تاخیر انداختن تعویض چند ردیف لامپ در گلخانه ها یا تاسیسات تولیدی اشاره کرد. همچنین می توان با جلوگیری از روشن شدن چراغ ها در صورتی که احتیاج به روشنایی نیست به کاهش مصرف انرژی کمک کند.

بخش های آب

پمپ ها و سیستم های آبیاری به وسیله رله های تاخیر زمانی کنترل می شوند.

کنترل سیستم تهویه مطبوع

جهت کنترل فن ها و سیستم های متمرکز آب از رله ها استفاده می کنند. زیرا سبب صرفه جویی در انرژی و راحت نگه داشتن ساختمان ها کمک می کند.

زنگ هشدار

برای ایجاد آلارم پس از سپری شدن زمان معین می توانید از رله های زمان بندی استفاده کنید. زیرا این وسیله برای برنامه های امنیتی و اهداف نظارت بسیار مفید می باشد.

این ها فقط چند نمونه از مکان هایی هستند که می‌توان از رله در آن ها استفاده کرد.

انواع رله های تاخیر زمانی

تایمر on_delay

این نوع رله تاخیر زمانی جهت کنترل  فعال شدن مدار با تاخیر در شروع جریان مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع تایمر های تاخیر روشن معمولا در برنامه هایی استفاده می شود که اطمینان حاصل شود که یک مدار تا زمانی که مدت زمان مشخص سپری نشود فعال نمی شود. این فرایند می تواند از فعال شدن تصادفی مدار کمک کند یا زمانی جهت تثبیت سیستم قبل از فعال سازی فراهم کند.

تایمر های off_delay

این نوع رله های تاخیر زمانی به محض قطع شدن برق، مدار را باز با بسته می کنند. در واقع تا زمانی که تاخیر زمانی از پیش تعیین شده سپری نشود  کنتاکت ها به حالت پیش‌فرض خود برگشت نخواهند کرد و در این زمان بار برق قطع خواهد شد. تایمر های تاخیر خاموش بیش تر به عنوان تایمر های تاخیر در زمان استراحت شناخته می شوند.

اگر قرار باشد سوئیچ کنترل را دوباره در طول زمان بندی ببندیم، این فرایند سبب باز نشانی در تاخیر زمانی می شود. با این وجود بیش تر تایمر های تاخیر خاموش به صورت خودکار با قطع برق، مجدد تنظیم می شوند اما برخی از مدل ها قابلیت تنظیم مجدد به صورت دستی را دارند.

یک شات تایمر

یک رله تاخیر زمانی جهت فعال کردن مدار بعد از گذشت یک زمان مشخص استفاده خواهد شد. برخی از نام های تایمر یک شات، تایمر های زمانی تک شات و تایمر های تک پالس نامیده می شوند.

در واقع آن ها در موقعیت جدید برای تعیین زمان قبلی باقی می مانند و سپس به محل اصلی خود بر می ‌گردند. تایمر با تکمیل چرخه قبلی خود شروع شده تا سوئیچ کنترل کننده را خاموش کند. تایمر های تک شات بیش تر در تنظیمات  صنعتی همچون دکمه های استارت/ استاپ ماشین آلات استفاده می شوند.

تایمر های فاصله

این رله برای کنترل مدت زمان یک بار الکتریکی انرژی، مورد استفاده قرار می گیرد که معمولا به آنها تایمر های شکل دهی پالس، تایمر های زمان بندی دور زدن، تایمر های تاخیر بازه و تایمر های تاخیر انرژی دهی گفته می شود. این نوع تایمر ها در فرایند اعمال نیرو به بار الکتریکی در زمان مشخص تعویق ایجاد می کند. همچنین پس از گذشت تایمر، برق اعمال شده و تا زمانی که تایمر منقضی شود روشن خواهد ماند. در این مرحله برق از بار خارج شده و تا زمانی که مجددا اعمال شود خاموش  می ماند.

تایمر های بازیافت

این نوع رله ها برای کنترل چرخه روشن و خاموش شدن بار مورد استفاده قرار می‌گیرند که به آن ها وظیفه یا تایمر چرخه نیز می گویند. زیرا با خاموش و روشن شدن در فاصله زمانی مشخص انرژی را حفظ می کنند. همچنین می توان از آن ها جهت ایجاد افکت چشمک زن استفاده نمود. ناگفته نماند که این نوع تایمر ها یا تک کاره هستند یا چند کاره.

انواع رله تاخیر زمانی بر اساس ساختمان داخلی

رله زمانی الکتریکی

این نوع تایمر بر اساس یک مدار الکتریکی  از مقاومت و خازن تشکیل شده است. در واقع زمان تنظیم شده بر روی این نوع رله مناسب با مدت زمان شارژ خازن و شارژ آن در مقاومت می باشد. همچنین با  تغییر ظرفیت خازن یا اندازه مقاومت می توانید زمان مد نظر را تنظیم کنید.

رله زمانی نیوماتیکی

این نوع تایمر ها هنگامی که تغذیه رله متصل شود،  بوبین اهرمی را به حرکت در می آورند که سبب خروج هوای موجود در محفظه می شود. سپس محفظه پس از قطع تغذیه هوا را به داخل کشیده و منبسط می کند.

رله زمانی موتور

این نوع تایمر از یک موتور و تعداد چرخ دنده تشکیل شده است که با تغذیه رله شروع به چرخیدن می کند و پس از برخورد با یک زائده توقف می کند. سپس با فعال سازی یک سوئیچ داخلی باعث تغییر وضعیت کنتاکت ها می شود.

رله زمانی حرارتی

این نوع رله حرارتی همانند نام خود  کار خود را بر اساس دما انجام می دهد. به این صورت که با عبور از جریان بی متال گرم شده و پس از مدت زمانی تغییر شکل می دهد و موجب فعالیت کنتاکت ها می شود. در برخی موارد از یک محفظه کوچک گاز استفاده می کنند که با افزایش دما و منبسط کردن گاز درون محفظه، اهرم موجود در محفظه به تغییر وضعیت کنتاکت های جهت فعال شدن کمک می کند. نا گفته نماند که شرایط آب و هوایی بر روی این تایمر ها بسیار موثر خواهد بود و ممکن است عملکرد صحیح از خود نشان ندهند. پس از کامل شدن مراحل انبساط، کنتاکت ها شروع به فعالیت می کنند و از آنجایی که پس از قطع شدن بوبین رله شروع به فعالیت می کند پس از نوع تایمر تاخیر در قطع است.

رله زمانی هیدرولیکی

با اضافه کردن ولتاژ به تغذیه این نوع تایمر ها مقدار روغن را به محفظه پمپاژ می کنند. حال اگر بخواهند این روغن ها را به محل اولیه باز گردانند لازم است مدت زمانی طی شود که همان زمان پیش‌فرض رله است. این فرایند تقریبا مشابه با عملکرد تایمر نیوماتیکی است.

اجزای تشکیل دهنده تایمر

به صورت کلی تایمر از چند جز اصلی تشکیل شده است که شامل موارد زیر می شود:

کنتاکت های تغذیه و کنتاکت های باز و بسته

سیستم محاسبه زمان

قسمت های تغییر دهنده وضعیت کنتاکت ها

کلام اخر

در این مقاله انواع رله، کاربرد های آن،  اجزای تشکیل دهنده و ساختار داخلی آن ها را مورد بررسی قرار دادیم تا شما بتوانید بدون هیچ دغدغه ای و با استفاده از مطالب ذکر شده بر اساس نیاز خود رله مورد نظر را خریداری کرده و به درستی از آن استفاده کنید.