رله شیشه ای یا کمکی فیندر چیست؟

فیندر در سال 1954 با هدف ساخت رله های صنعتی تاسیس شد. ساخت اولین رله در این شرکت به 5 سال قبل از تاسیس یعنی سال 1949 برمی گردد. فیندر از آن سال تاکنون بیش از 12500 محصول در زمینه های توسعه صنعتی و هوشمند تولید کرده و دارای نمایندگی فروش مستقیم در تمامی قاره ها و در اکثر کشورهای صنعتی مهم جهان می باشد.از آنجایی که پرمصرف ترین محصول فیندر در ایران رله است، در این مقاله با رله، نحوه عملکرد و مزایا و معایب آن آشنا می شویم و سپس به معرفی مهم ترین خانواده های رله فیندر می پردازیم.

رله چیست؟

از آنجایی که ممکن است شما مانند من از تعاریف علمی خوشتان نیاید، تعریفی ساده تر و آشناتر به شما ارائه می کنم تا آن تعریف را تا آخر عمر از ذهنتان پاک نکنید.رله در واقع یک کلید تبدیل است، با این تفاوت که برای کلید تبدیل ، انسان باید کلید تبدیل را با دست فشار دهد. اما در رله جریان برق حالت این کلید را تغییر می دهد یعنی ولتاژ برق را به رله می دهیم و رله خاموش می شود و کلید تبدیلی که در آن تعبیه شده را روشن می کند.در رله های الکترومکانیکی این ولتاژی که به رله می دهیم تا رله فعال شود معمولا ولتاژ کمی است اما کلیدی که حالت داخل رله را تغییر می دهد می تواند بشکند و جریان زیادی را برای ما وصل کند.

مشخصات فنی رله شیشه ای

رله های شیشه ای بسته به نیاز مصرف کنندگان و تعداد فرمان های مدار دارای تعداد پایه های متفاوتی هستند و می توانند 8 پایه، 11 پایه و 14 پایه باشند. تعداد پین‌ها و کنتاکت‌ها به‌طوری‌که دو کنتاکت برای رله، دو پایه برای تیغه باز، دو پایه برای تیغه بسته، دو پایه برای تیغه مشترک و دو پایه برای برق‌ رسانی سیم‌ پیچ وجود دارد. همچنین مواد پایه ها معمولا از آلیاژ نقره ساخته می شود. هنگام خرید این رله ها علاوه بر ولتاژ سیم پیچ، حداکثر جریانی که تیغه ها می توانند تحمل کنند نیز مهم است. محدوده جریان این رله ها معمولا از 5 تا 25 آمپر است که برای راه اندازی بارهای کوچک بسیار مفید است، زیرا کنتاکتورها معمولا از 9 آمپر شروع به کار می کنند.

اجزای رله شیشه ای

• بوبین: بوبین یا سیم پیچ یا کویل وظیفه ایجاد نیروی مغناطیسی و سپس نیروی راه اندازی مکانیکی را دارد،به همین دلیل گاهی اوقات به این رله ها رله الکترومکانیکی می گویند.ولتاژ سیم پیچ می تواند با ولتاژ تیغه متفاوت باشد و می تواند با ولتاژ تحریک AC یا DC تامین شود. ولتاژ تغذیه سیم پیچ باید در زمان طراحی مدار تعیین شود تا در صورت لزوم بتوان از اینورتر استفاده کرد. هنگامی که سیم پیچ برق می گیرد،به کنتاکت ها، که معمولاً از پلاتین ساخته شده اند، دستور می دهد تا حالت خود را تغییر دهند. لازم به ذکر است که سیم پیچ و کنتاکت ها به صورت الکتریکی از یکدیگر جدا شده اند.

تیغه: تیغه ها یا کنتاکت ها از سه قسمت تشکیل شده است. تیغه باز یا NO (به طور معمول باز)، تیغه بسته یا NC (به طور معمول بسته) و تیغه معمولی یا COM (معمول). هنگامی که سیم پیچ خاموش می شود، تیغه مشترک (COM) به تیغه NC و زمانی که سیم پیچ برق می شود، تیغه مشترک به تیغه NO متصل می شود تا مدار قطع شود. تعداد کنتاکت های رله شیشه ای بسته به نیاز اپراتور و تعداد دستوراتی که همزمان به مدار اعمال می شود می تواند متفاوت باشد. به عبارت دیگر، می تواند دو مخاطب یا حتی گاهی اوقات بیشتر داشته باشد. وجود این کنتاکت ها در مدار کنترل کمک زیادی به سادگی و دقت طراحی مدار کنترل می کند.

ساختار و عملکرد رله ها

در رله ها، روی پوشش، یک هسته با سیم پیچی مسی (یک سیم پیچ) روی آن قرار می گیرد،آرمیچر متحرک از یک تکیه گاه فنری یا یک سازه ایستاده متصل به یک سر و یک کنتاکت فلزی در سر دیگر تشکیل شده است. همه این آرایش ها به گونه ای روی هسته قرار می گیرند که وقتی سیم پیچ برق می گیرد، آرمیچر را به سمت خود جذب می کند.آرمیچر متحرک معمولاً یک ترمینال مشترک در نظر گرفته می شود که به یک مدار خارجی متصل می شود.رله ها همچنین دارای دو پایه معمولی بسته و معمولی باز هستند NC و NO.

یک پایه معمولی بسته به یک آرمیچر یا ترمینال مشترک متصل می شود، در حالی که یک پایه معمولی باز آزاد است. هنگامی که سیم پیچ برق می گیرد، آرمیچر حرکت می کند و به تماس معمولی باز متصل می شود تا زمانی که جریان از سیم پیچ عبور کند.هنگامی که انرژی آن کاهش می فیندرد، به موقعیت اولیه خود باز می گردد. حال به معرفی برخی سری های رله های فیندر می پردازیم:

رله فیندر سری4061

این خانواده از رله های فیندر تک کنتاکت 16 آمپری با کنتاکت های نقره ای نیکل هستند. سری 4061 شامل دو زیر خانواده 40617 (رله سیم پیچ حساس) و 40619 (رله کویل عمومی) می باشد که با استفاده از سوکت های 9505 در پنل قابل نصب می باشد.این محصول در بازار با نام (رله شیشه فیندر) نیز شناخته می شود. ).

سری 4061 معمولاً در خروجی های PLC نیز استفاده می شود. بزرگترین نقطه ضعف سوکت های 9505 عدم وجود نشانگر LED و دیود برای محافظت در برابر تداخل است.برای کاهش هزینه و راحتی سیم کشی می توانید از بردهای رله  فیندر استفاده کنید. از ویژگی های این محصول می توان به دارا بودن نشانگر LED و دیود محافظ هرزگردبا سر مشترک در ورودی برای کاهش حجم سیم کشی،روکش رزینی روی برد اشاره کرد. همچنین علاوه بر قابلیت تعویض رله، خود برد رله نیز به دلیل ترمینال های قابل جدا شدن در کسری از دقیقه تعویض می شود. در حال حاضر این محصول در مدل های 12، 24 و 220 ولت تولید می شود.

رله فیندر سری 5532

سری 5532 دارای 2 کنتاکت 10 آمپری بوده و کنتاکت های آنها با آلیاژ نقره نیکل اندود شده است.بسته بندی خانواده 5532 به صورت 8 پایه خطی (پایه سوکت) می باشد که علاوه بر دارا بودن نشانگرهای LED دارای پرچم مکانیکی و دکمه تست قفل نیز می باشد. سیم پیچ این رله ها بسته به مدل، تمامی ولتاژهای 12، 24 ولت DC و 24، 110 و 220 ولت AC را پشتیبانی می کند. این رله ها به صورت رله فیندر دو کنتاکتی و رله کمکی 10 آمپر نیز به بازار عرضه می شوند که از طریق سوکت 9482 5532 قابل نصب بر روی ریل برد می باشد.

رله فیندر سری 5533

سری 5533 دارای 3 کنتاکت 10 آمپری بوده و کنتاکت های آنها مانند سایر مدل ها با روکش نقره نیکل است.پکیج خانواده 5533 شامل 11 پایه خطی (پایه سوکت) می باشد که علاوه بر نشانگرهای LED دارای پرچم مکانیکی و دکمه تست قفل نیز می باشد. سیم پیچ این رله ها بسته به مدل، تمامی ولتاژهای 12، 24 ولت DC و 24، 110 و 220 ولت AC را پشتیبانی می کند. این رله ها با نام های رله سه کنتاکت فیندر و رله کمکی 10 آمپر یا رله صنعتی فیندر نیز به بازار عرضه می شوند که از طریق سوکت 9473 روی ریل پنل قابل نصب هستند.

رله فیندر سری 5534

سری 5534 دارای 4 کنتاکت 7 A است و کنتاکت ها با آلیاژ نیکل-نقره روکش شده اند.پکیج خانواده 5534 به صورت 14 پایه خطی (پایه سوکت) می باشد که مانند سری های 5532 و 5533 دارای یک نشانگر LED، یک پرچم مکانیکی و یک دکمه برای تست قابل قفل شدن. سیم پیچ این رله ها بسته به مدل، تمامی ولتاژهای 12، 24 ولت DC و 24، 110 و 220 ولت AC را پشتیبانی می کند. به این رله ها در بازار رله فیندر چهار کنتاکت یا رله صنعتی نیز گفته می شود که از طریق سوکت 9484 5543 قابل نصب بر روی ریل برد می باشد.

رله فیندر سری 6012

سری 6012 دارای 2 کنتاکت 10 آمپری است و کنتاکت ها با آلیاژ نیکل نقره پوشانده شده اند.بسته‌بندی خانواده 6012 به صورت 8 پایه گرد (پایه پینی) می باشد. تفاوت اصلی سری 60 با سری 55 این است که نشانگر LED ندارند اما دارای فلگ مکانیکی و دکمه تست قابل قفل هستند. سیم پیچ این رله ها بسته به مدل، تمامی ولتاژهای 12، 24 ولت DC و 24، 110 و 220 ولت AC را پشتیبانی می کند. به این رله «له فیندر پایه گرد» نیز می گویند. رله فیندر 43 را می توان از طریق سوکت 9022 روی ریل پنل نصب کرد.

رله فیندر سری 6013

سری 6013 دارای 3 کنتاکت 10 A بوده و کنتاکت ها با آلیاژ نیکل-نقره روکش شده اند.خانواده 6013 در قالب 11 پایه گرد (پایه پین) بسته بندی شده است. 6012 نشانگر LED ندارد، اما دارای یک پرچم مکانیکی و یک دکمه تست است. سیم پیچ این رله ها بسته به مدل، تمامی ولتاژهای 12، 24 ولت DC و 24، 110 و 220 ولت AC را پشتیبانی می کند. به این رله ها رله فیندر پایه گرد و رله پایه گرد 3 کنتاکتی نیز گفته می شود که می توان 6013 را از طریق سوکت 9023 روی ریل پنل نصب کرد.

مزایای رله فیندر

از آنجایی که رله ماهیت مغناطیسی دارد، برای محافظت از مدار بسیار مناسب است، زیرا بخش انرژی جریان بالا را از الکترونیک کنترل جدا می کند.با توجه به ساختار رله می تواند چندین آمپر را تحمل کند بنابراین نسبت به ترانزیستور به صرفه تر است و یکی از مزیت های مهم رله خودکار بودن آن است یعنی می تواند بدون نیاز مدار را قطع یا وصل کند.

معایب رله ها

تغییر حالت این قطعه می تواند همراه با ایجاد جرقه باشد که باعث عدم استفاده از آن در محیط های دارای گازهای قابل اشتعال و مواد شیمیایی انفجاری یا حساس به الکتریسیته می شود، زیرا رله یک وسیله مکانیکی است، بنابراین عملکرد بالایی دارد. سرعت. خیر، زیرا در بسیاری از موارد، به خصوص با جریان های بالا در مورد ایمنی، این دستگاه نمی تواند به سرعت واکنش نشان دهد یا سریع کار کند. همه انواع رله برای کار کردن به حداقل یک سطح ولتاژ نیاز دارند. هنگامی که ولتاژ پایین است، رله قادر به کار نخواهد بود. هنگامی که از رله های الکتریکی استفاده می شود، به طور کلی، کنتاکت های رله برای عملکرد جریان بالا نباید موازی باشند.

تفاوت بین رله شیشه ای / رله کمکی و کنتاکتور چیست؟

تفاوت اصلی رله کمکی با کنتاکتور این است که کنتاکتور دارای یک سیم پیچ است که وقتی سیم پیچ برق می گیرد، 3 فاز ورودی و 3 فاز خروجی کنتاکتور را مانند یک کلید بای پس به هم وصل می کند، اما این اتفاق برای سه تا خواهد افتاد. فازها همزمان اما رله در واقع مانند یک کلید هستند و کنتاکت هایشان از هم جدا و وصل نمی شود و تنها زمانی که سیم پیچ داخل رله تحریک شود کنتاکت ها از حالت اول به حالت دوم تغییر می کنند.

پارامترهای انتخاب رله فیندر:

• نوع ولتاژ کاری: که به دو دسته AC و DC تقسیم می شوند.
 
ولتاژ تحریک: ولتاژ تحریک یا ولتاژ سیم پیچ می تواند در محدوده های مختلفی مانند 5، 12، 24، 48، 110 و 220 ولت باشد.
 
• تعداد پایه یا تعداد کنتاکت: رله در یک کنتاکت، دو کنتاکت، سه کنتاکت، چهار کنتاکت و...تولید می شود. (یک کنتاکت یعنی یک تیغه COM، NC، NO، دو کنتاکت یعنی دو تیغه COM، NC، NO و غیره) تعداد کنتاکت ها با تعداد عناصری که قصد داریم همزمان کنترل کنیم تعیین می شود.
 
• آمپر رله: آمپر حداکثر جریانی را که می تواند از کنتاکت عبور دهد را نشان می دهد. مدل های 5، 6، 8، 10، 12، 16 و 25 آمپر در بازار موجود است. توجه داشته باشید که میزان جریان اعلام شده توسط سازنده مربوط به بارهای اهمی است و در صورت اتصال بارهای سلفی یا خازنی مانند شیر برقی، ترمز، لامپ ال ای دی و مواردی از این دست، این جریان بسیار کمتر خواهد بود. ساده ترین راه برای تشخیص بارهای اهمی از بارهای غیر اهمی، دیدن جرقه در تماس هنگام کنترل بارهای غیر اهمی است.

اخرین کلام

به یاد داشته باشید هنگام انتخاب رله، در صورت وجود بارهای غیر خطی (غیر اهمی)، احتمال جرقه زدن در کنتاکت ها در حین سوئیچینگ وجود دارد که به صورت آنی جریانی بالاتر از جریان نامی مدار می گیرد. معمولا این رله ها کار قطع و وصل مدار اصلی را از طریق مدار فرمان انجام می دهند.این رله ها به عنوان بخشی از انواع تجهیزات برق صنعتی بدون تماس جریان هستند و نمی توان آنها را مستقیماً در مدار مدار قرار داد.عمر مکانیکی و الکتریکی این رله ها بسیار بالاست و تا یک میلیون بار عملیات استاندارد را انجام می دهند.