کاربرد رله شیشه ای و تفاوت رله شیشه ای با کنتاکتور چیست؟
رله کمکی یا رله شیشه ای به عنوان یکی از تجهیزات کنترل کننده قسمت های مختلف مدارات قدرت می باشد. رله های شیشه ای بهترین انتخاب جهت طراحی یک مدار فرمان پیچیده که نیازمند تعداد زیادی کنتاکت می باشد، خواهند بود.رله های کمکی به دلیل ارزانی و طول عمر بالا در دسته رله هایی قرار می گیرند که مورد استقبال می باشند این رله که به رله شیشه ای نیز شناخته می شوند، همچون کنتاکتور ها ازیک بوبین و تعدادی کنتاکت برخوردار می باشند و مانند کنتاکتور ها عمل می نمایند. این رله ها جهت قطع و وصل بار های کوچک در مدار فرمان کاربرد دارند به این شکل که با برق دار شدن بوبین، کنتاکت ها تحریک می گردد و تغییر وضعیت می دهند. این نوع رله با ولتاژهای متفاوت و تعداد مختلف پلاتین در بازار لوازم الکتریکی ارائه می گردد.
تفاوت رله شیشه ای / رله کمکی با کنتاکتور در چیست؟
تفاوت اصلی رله کمکی و کنتاکتور به این شکل می باشد که کنتاکتور یک بوبین دارد که با برقدار شدن بوبین ، ۳ فاز ورودی و ۳ فاز خروجی کنتاکتور به هم متصل می گردد همچون کلید تک پل و برای سه فاز هم زمان این اتفاق خواهد افتاد، اما رله ها مانند کلید تبدیل عمل می کنند و کنتاکت ان ها قطع و وصل نخواهد شد و فقط زمانی که بوبین داخل رله تحریک می شود کنتاکت ها از حالت اول به حالت دوم منتقل می گردد. تفاوت عمده دیگر که رله شیشه ای و کنتاکتور ها دارند میزان تحمل جریان آن ها می باشد.
به طور کلی می توان رله شیشه ای را به کلید تبدیل تشبیه نمود زیرا رله شیشه ای مستقیما برق اصلی را قطع و وصل نمی کند و با دستوری که به بوبین می دهد و کنتاکت هایی که بازو بسته می شوند عمل دستور دادن به قسمت های متفاوت مدار کنترلی صورت می گیرد. تفاوت کنتاکتور و رله به نوع کارکردشان نیز بر میگردد. کنتاکتورها معمولاً برای کاربردهای سه فاز ساخته و مورد استفاده قرار میگیرند، در حالی که رله معمولا اغلب در کاربردهای تک فاز کاربرد دارد. یک کنتاکتور دو قطب را به هم متصل می کند بدون اینکه مدار مشترکی بین آنها وجود داشته باشد، در حالی که رله دارای اتصال مشترکی است که به یک موقعیت خنثی وصل می گردد.
اجزای تشکیل دهنده رله شیشه ای
- بوبین: بوبین سیم پیچ یا کویل که با برق دار شدن دو سر مثبت و منفی آن تبدیل به آهنربا می گردد.
- کنتاکت ها: کنتاکت ها شامل چند ورودی و خروجی می باشند که سیم بندی های مدار با وصل شدن سیم ورودی و سیم خروجی به آن ها وصل می گردد.
- تیغه مشترک یا COM: این تیغه محل وصل سیم برق ورودی مشترک است.
- تیغه های معولا باز یا NO: این نوع تیغه ها که محل نصب سیم های خروجی مدار می باشند چنانچه که بوبین رله شیشه ای برق دار باشد بسته می گردد و در صورتی که بوبین برق دار نباشد این کنتاکت باز خواهد ماند.
- تیغه های معمولا بسته یا NC: این نوع تیغه ها محل نصب سیم های خروجی مدار فرمان است. در صورتی که بوبین رله شیشه ای برقدار باشد این کنتاکت باز می گردد و چنانچه که بوبین بدون برق باشد این کنتاکت بسته خواهد بود.
ساختار داخلی رله ها
رله‌ها اغلب باسیم پیچ ساخته می شوند و جهت ایجاد قطع و وصل در مدار در قست مدار فرمان قرار می گیرد. اغلب رله ضربه ای با ولتاژ 220 ولت کار می کند. در داخل رله یک طرف بوبین به یک طرف کنتاکت متصل است که در این حالت تعداد ترمینال های خروجی رله سه عدد خواهد بود. برای اتصال رله ضربه ای به مدار از شستی استارت بهره برداری می گردد. درنتیجه رله ضربه ای با یک‌بار وصل برق به بوبین، کنتاکت آن وصل می گردد و در صورتی که ولتاژ بوبین قطع شود بازهم کنتاکت آن متصل خواهد ماند و در اتصال مجدد ولتاژ بوبین، کنتاکت آن قطع می گردد. می توان از رله ضربه ای برای مدار فرمان قطع و وصل یک موتور الکتریکی توسط یک شستی بهره برداری نمود.
رله های شیشه ای همچون کنتاکتورها، یک بوبین و تعدادی کنتاکت دارند. با برقدار شدن بوبین کنتاکتور تحریک می گردد و تغییر وضعیت می دهند. رله های شیشه ای ویژگی هایی دارند که باعث شده به تجهیز‌ای محبوب بین مهندسین برق تبدیل گردد. به طور معمول رله‌های شیشه‌ای اغلب به نام‌های دیگری همچون رله کمکی رله الکترومکانیکی نیز معرفی می گردند.این نوع رله‌ها معمولاً در دو مدل قابل نصب روی برد یا قابل نصب روی پایه سوکت ساخته می‌شوند.
شباهت های رله و کنتاکتور
طبق تعریف رله و کنتاکتور هر دو کلید الکتریکی می باشند و جهت سوئیچ یا باز و بسته کردن مدارها کاربرد دارند. هر کدام از این تجهیزات یک سیم پیچ الکترومغناطیس برخوردار می باشند.با عبور جریان پایین از این دو وسیله، کلید داخلی آن ها فعال می گردد. همچنین ولتاژ بزرگتری از رله و کنتاکتور خارج می گردد. کنتاکت های کمکی در کنتاکتورها به صورت معمولاً باز یا معمولاً بسته وجود دارند که اگر کنتاکت های اصلی فعال شوند، امکان فعال شدن کنتاکت کمی نیز وجود دارد.
ویژگی رله های کمکی
- نسبتاً کوچک از لحاظ ابعاد
- برای استفاده در مدارات با ظرفیت پایین
- عمدتاً برای استفاده در مدارات کنترل و اتوماسیون، مدارات محافظ و سوئیچینگ مدارات الکترونیک کوچک
- متشکل از حداقل دو اتصال NO/NC
انتخاب بین کنتاکتور و رله
چه موقع از رله استفاده نماییم:
۱۰A یا کمتر جریان دارد
حداکثر تا VAC250
۱ فاز
چه زمانی باید از یک کنتاکتور استفاده نمود:
۹A یا بیشتر جریان دارد
حداکثر تا VAC1000
۱ یا ۳ فاز
شما در عمل، باید کارکرد را نیز در نظر داشته باشید. برای هر مداری که در آن شرایط وقوع اضافه بار وجود داشته، و یک خرابی با قطع انرژی مدار، باعث ایجاد شرایط خطرناکی گردد، در این صورت یک کنتاکتور به علت ویژگی های ایمنی اضافی بهترین انتخاب می شود. برای سوئیچینگ با بار کم، هنگامی که ویژگی های ایمنی اضافی یک کنتاکتور لازم نباشد، یک رله معمولا انتخاب اقتصادی تری می باشد.
چه مشخصاتی انواع کنتاکتور و رله را از هم مجزا می کنند؟
- برای داشتن یک دید بهتر از فرق رله و کنتاکتور، جالب است بدانید که کنتاکتور به گونه طراحی شده است که تنها با کنتاکت‌های معمولا باز (NO ) کار کند. ولی رله بسته به نوع عملکردی که ما نیاز داریم، می‌تواند در دو حالت NC و NO کار کند. در نتیجه کنتاکتور در حال بی برقی هیچ ارتباطی ندارد اما رله در این شرایط ارتباط الکتریکی خوبی خواهد داشت.
- از تفاوت های رله و کنتاکتور ،رله ها اغلب در کاربردهای تک فاز استفاده می گردد اما کنتاکتور ها بیشتر در انواع سه فاز ساخته و کاربرد دارد.
- علاوه بر ولتاژ، رله و کنتاکتور در میزان تحمل بار نیز با هم تفاوت دارند. زیرا اغلب رله ها نمیتوانند جریانی بیشتر از 10A را از خود عبور بدهند کنتاکتورها به راحتی میتوانند جریانی بیشتر از 10A و در بعضی نیازها تا چندصد آمپر را از خود عبور بدهند!
سخن پایانی
همانطور که دانستید تفاوت بوبین و کنتاکتور ها زیاد می باشد، کنتاکتور یک بوبین دارد که با برقدار شدن بوبین ۳ فاز ورودی و ۳ فاز خروجی کنتاکتور به هم وصل می شود مانند کلید تک پل ولی برای سه فاز هم زمان این رخ خواهد داد.اما رله ها به بیان ساده مثل کلید های تبدیل در برق ساختمان هستند و کنتاکت ان ها قطع و وصل نمی شود و فقط وقتی بوبین داخل رله تحریک گردید کنتاکت ها ازحالت اول به حالت دوم منتقل می گردد .
رله در اصل یک نوع کلید می باشد که توسط آن می توان اتصال الکتریکی بین دو نقطه از مدار را فراهم نمود. رله دارای تعدادی پین ورودی و خروجی جهت ایجاد تماس و یا قطع تماس الکتریکی می باشد.به طور کلی هر دو از پوشش محافظت شده برخوردار می باشند که این پوشش برای رله‌های قدرت معمولاً از نوع شیشه ای می باشد. در آخر می توانید برای خرید رله شیشه ای به وب سایت آژند برق مراجعه نمایید.
