كليد اتوماتیک یا خودكار امكانات دستی را براي قطع و وصل برق به وجود می آورد همچنین حفاظت جريان اضافي و اتصال کوتاه را بر عهده دارد. در مواردي كه حفاظت از تجهيزات مختلف نظير تأسيسات روشنايي، سيم، كابل و ماشين آلات صنعتي دربرابر اضافه جريان، جريان اتصال كوتاه و غيره مدنظر باشد از كليد اتوماتیک استفاده مي کنند.
از زمان اختراع برق به طور قطع برای در امان ماندن از اتصالات و خاموش و روشن کردن آن نیز چاره ای اندیشیده شده بود. اختراع برق یکی از کمک های بی نظیر برای زندگی بشر است چرا که بدون نبود برق زندگی انسان و صنعت و بسیاری از موارد دیگر دچار اختلال می شود. برای خاموش و روش کردن برق کلید یا سوئیچ ساخته شد.
کلید وسیله ای برای قطع و وصل و لیز خوردن یا تغییر مسیر جریان الکتریسیته در یک مدار می باشد. باید بیان شود که کلید قطع و وصل یکی از پرکاربرد ترین انواع کلید کلید های قدرت می باشد که از آن استفاده های بسیاری می شود. می توان اذعان داشت که کلید قطع و وصل تنها دو حالت دارد و می تواند کل مدار مربوطه و یا حتی قسمتی از آن را با توجه به شرایط خاصی قطع و وصل نماید.
لازم به ذکر است که کلید های قطع و وصل در صنعت کاربرد فراوانی دارد و برای انتخاب آن ها باید به نقش و موقعیت قرار گیری کلید قطع و وصل در مدار توجه داشته باشیم. باید بیان شود که ما هرگز مجاز نیستیم هر نوع کلیدی را در هر موقعیتی استفاده نماییم و باید برای انتخاب هر کلید در موقعیت خود، از کاربرد آن ها با خبر باشیم.
از انواع کلید قطع و وصل می توان به موارد زیر اشاره داشت:
طبق استاندارد هایی که مطرح است، برای یک خط تابلو برق یا یک مصرف کننده باید از ترکیب تجهیزاتی که به صورت زیر به آن ها اشاره می کنیم، استفاده نماییم:
یکی از روش های ساده و آسان برای کنترل وسایل برقی، به کار بردن کلید قطع و وصل است. وسیله‌ای برای قطع و وصل یا تغییر مسیر جریان الکتریسیته در یک مدار، وسیله ای که با تغییر حالتی که در آن به وجود می آید باعث قطع و یا وصل و همچنین تغيير وضعيت مدار الکتریکی می شود. عمـل تغییـر حالـت کلیـد از نیروي مکانیکی نشات می گیرد.
کلید مینیاتوری نوعي كليد اتوماتيك يا خودكار است که اجزای تشکیل دهندۀ آن عبارتند از:
رلۀ جريان مغناطيسي (رلۀ جريان زياد با عمل كرد سريع)
رلۀ حرارتي يا رلۀ بي متال (رلۀ جريان زياد با عمل كرد تأخيري)
کلید مینیاتوری براي جريان هاي نامي كم و تا 63 آمپر توليد مي شود. در اين كليدها گاهی حفاظت در برابر اضافه بار و اتصال كوتاه نيز وجود دارد كه عمدتاً مشخصات مربوط به اين حفاظت ها غير قابل تنظيم است. اين كليدها بیشتر مصارف خانگی دارند و داراي قدرت قطع پاييني نسبت به بقيه كليدهاي خودكار هستند.
اين كليدها بیشتر در دو نوع Bو C ساخته مي شوند نوع B آن در مصارف روشنايي به كار مي رود و تند كار است از نوع Cبراي راه اندازي وسايل موتوري استفاده می شود و كند كار است اين كليدها بیشتر در انواع تك پل، دو پل و سه پل ساخته مي شوند
كلاس A: این كليد فوق العاده حساس بوده و تا دو برابر جريان نامي را تحمل می نماید.
كلاس B: براي بارهاي غير موتوري همانند روشنايي كاربرد داشته و 3 تا 5 برابر جريان نامي را تحمل می کنند.
كلاس C: براي بارهاي موتوري استفاده شده و 5 تا 10 برابر جريان نامي را تحمل مي كنند.
كلاس D: به منظور حفاظت بارهاي خازني و يا بارهايي كه جريان هجومي مي كشند، كاربرد داشته و 10 تا 20 برابر جريان نامي را مي توانند تحمل كنند.
- کلیدهای مکانیکی
- کلیدهای صنعتی
- کلید خودکار
- کلیدهای فشار قوی
- کلید شناوری
- کلید مینیاتوری
از پر کاربردترین کلیدها، کلیدهای مکانیکی، صنعتی و خودکار است که در زیر به طور مختصر به معرفی آنها می پردازیم.
یکی از پر کاربردترین کلیدها، کلید مکانیکی است که به وسیله ی نیروی دست کار می‌کند. انواع کلیدهای مکانیکی وجود دارند که به وسیله ی حرکت یا تغییر وضعیت کار می کنند. کلیدهای کوچک درب های برقی یا درب های خودرو از این مدل است. کلید مکانیکی از دو قطعه رسانا و فلزی تشکیل شده است، زمانی که آن دو به هم متصل می شوند، دو مدار وصل و زمانی که از هم جدا شوند مدار قطع میشود. به دو قطعه ی رسانا و فلزی، کنتاکت می گویند. این قطع ها باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. زیرا بیشتر وقت ها فلزات به سادگی دچار سایش و کاهش شده و این موضوع عملکرد صحیح کلید را متوقف می‌کند. کنتاکت، نه تنها باید رسانا و در برابر خوردگی مقاوم باشند، بلکه باید دارای سختی مناسب برای جلوگیری از سایش و مقاومت مکانیکی کافی نیز باشند.
کلیدهای صنعتی با توجه به کاربرد و کارایی خود، در شکل های متنوعی ساخته می شوند. به عنوان نمونه از نظر ساختمان خارجی برای مکان های مرطوب، خشک، گرم و یا جایی که ممکن است به آنها ضربه وارد شود به گونه ای طراحی و ساخته می شوند که در برابر این عوامل مقاومت لازم را داشته باشند و از نظر جریان عبوری نیز با آمپراژهای مختلف از چند تا چند هزار آمپر ساخته می شوند. کلیدهای صنعتی در سه نوع کلیدهای ساده یا دستی، کلیدهای مرکب و کلید حفاظتی تولید می شوند.
کلید خودکار برای قطع و وصل اتوماتیک مدارها در ساعت مشخص کارایی دارد. این کلیدها مجهز به وسایلی است که جریان های غیر عادی (اضافه بار، اتصال کوتاه) را به طور خودکار قطع می کند. در وسایل خانگی، صنعتی و تجاری و موارد دیگر از این نوع کلیدها استفاده می شود. این کلیدها در انواع مختلفی مانند: ساعتی، حرارتی،فشاری، شناوری، حدی کاربرد دارند.
این کلیدها عمدتاً برای تشخیص حرکت مایع یا جریان هوای درون یک لوله یا مجرا استفاده می‌شوند. کلید جریان هوا (یا میکرو سوئیچ) توسط یک عمل ضربه محکم و ناگهانی ساخته می شود. این میکرو سوئیچ به یک بازوی فلزی متصل است. به این بازوی فلزی، یک قطعه پلاستیکی یا فلزی نازک وصل شده است.
هنگامی که مقدار زیادی هوا از قطعه فلزی یا پلاستیکی عبور کند، باعث حرکت بازوی فلزی میشود و بنابراین کنتاکت‌های کلید به عمل وا می‌دارد. کلیدهای جریان مایع با یک پدال طراحی می‌شوند که از طریق جریان مایع در یک لوله قرار می‌گیرد. هنگامی که مایع از لوله جریان می‌یابد، نیروی وارد شده به پدال موقعیت کنتاکت‌ها را تغییر می‌دهد.
شکل بالا نماد کلید را نشان می‌دهد که هم برای جریان هوا و هم برای جریان مایع استفاده میشود. علامت پرچم روی کلید نشان دهنده پدال است که جریان یا حرکت مایع را حس می‌کند. این سوئیچ‌ها نیز به دو صورت NC و NO وجود دارند.
این کلیدها معمولاً در کاربردهای صنعتی به منظور حس فشار سیستم‌های هیدرولیکی و دستگاه‌های پنوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته به دامنه فشار قابل اندازه‌گیری، کلیدهای فشار به سوئیچ فشار دیافراگم، سوئیچ فشار نوع زیرفلزی و سوئیچ فشار نوع پیستونی طبقه‌بندی می‌شوند. در همه این انواع، عنصر تشخیص فشار مجموعه‌ای از کنتاکت‌ها را راه می‌اندازد. این کنتاکت‌ها می‌توانند به صورت دو پل یا تک‌پل باشند.
نماد سوئیچ شامل یک نیم‌دایره است که به خطی متصل است که قسمت مسطح آن دیافراگم را نشان می‌دهد. این سوئیچ‌ها می‌توانند NO یا NC باشند.
فیلتر بر اساس:
پاک کردن همه
