social-phone
social-whatsApp
social-telegram
social-instagram
بسته
تماس با ما :
۰۹۱۲۱۰۱۲۴۸۱
    فیلترها
    تنظیمات
    جستجو
    0 مدار فرمان چیست؟

    تصور کنید که پس از کلی صرف زمان از طراحی مدارات کنترل برای یک سیستم الکتریکی و یا یک ماشین صنعتی ، پس از راه‌اندازی یا در حین تست ، به شما خبر دهند که به دلیل طراحی ناصحیح در یکی از بخش‌های مدارات کنترل ، یک نفر جانش را از دست داد یا صدمه جدی خورد یا در محلی آتش‌سوزی بوجود آمد.

     

    این در حالی بوده که شما به طراحی خود کاملاً مطمئن بوده‌اید ولی این اتفاق افتاده ولی دلیل چیست؟‌


    یکی از بخش‌های مهم و جدا‌نشدنی تابلوهای برق و سیستم‌های الکتریکی ، مدارات کنترل و فرمان آنها می‌باشد و طراحان تابلو‌های برق و سیستم‌های الکتریکی لازم است به طراحی آنها مسلط باشند چون مدارات فرمان و کنترل مغز سیستم‌های الکتریکی به شمار می‌ٰروند و در صورتی که یک مغز فرمان اشتباهی به بخش‌های مختلف سیستم بدهد یا در شرایط بحرانی تصمیم سریع نگیرد ، بروز فاجعه‌های مختلف ، اجتناب‌ناپذیر است.

     

    مدار فرمان چیست؟

     

    سیم بندی های تک فازی که بعد از گذشت از المان های حفاظتی و کنتاکت های NO و NC (نرمالی اپن و نرمالی کلوز) فرمان مورد نظر برای نحوه ی کارکرد مدار ما را صدور می کند مدار فرمان نامیده می شود. مدار فرمان بسته به نوع راه اندازی و المان های حفاظتی که باید در مدار مورد استفاده قرار دهیم طراحی می شود و این مدار فرمان است که مدار قدرت را وارد مدار می کند و هر گونه اشتباه در طراحی مدار فرمان امکان بوجود آمدن حادثه هایی همچون اتصال کوتاه در سیم پیچی های الکترو موتور که باعث آتش سوزی و از بین رفتن الکترو موتور می شود, اتفاق می افتد.

     

    تعریف مدارات فرمان و کنترل

     

    مدارات فرمان و کنترل به منظور قطع و وصل و کنترل و حفاظت بخش‌های مختلف ماشین‌آلات صنعتی و تابلوهای قدرت بکار می‌روند.

    مدارات فرمان و کنترل در بخش حفاظت سیستم‌ها نیز نقش مهمی دارند مانند مدارات قطع و وصل کلید‌های قدرت و ارتباط آنها با رله‌های حفاظتی

     

    کاربرد مدارات فرمان و کنترل :

     

    1. کنترل ماشین‌آلات صنعتی (شامل راه‌انداز‌های موتور و ….. )

    2. مدارات حفاظتی کلیدهای قدرت در رده‌های فشارضعیف ، فشارمتوسط و فشارقوی در سیستم‌های قدرت

    3. مدارات اینترلاک و قفل‌های الکتریکی در سیستم‌های قدرت

    4. تبادل سیگنال‌ها بین بخش‌های مختلف سیستم و …     

     

    اهمیت طراحی مدارات فرمان و کنترل ماشین‌آلات صنعتی

     

    در بسیاری از سیستم‌ها و تابلوها ، مدارات فرمان و کنترل با جان و سلامتی بهره‌برداران و همچنین امنیت سیستم‌ها و محافظت از سرمایه‌های هنگفت در ارتباط هستند و این موارد همگی باعث می‌گردد که به دیده ساده‌انگارانه به مدارات کنترل و فرمان سیستم‌ها نگریسته نشود و طراحان چنین سیستم‌هایی لازم است تخصص‌های لازم را در این خصوص داشته باشند و سپس به طراحی آنها بپردازند.

     

    هنگامی که بحث طراحی مدارات فرمان برای ماشین‌آلات و فرآیند‌های صنعتی در میان است ، لازم است به موارد زیر هنگام طراحی مدارات کنترل توجه نمود:

     

    1. ایمنی حفاظت اشخاصی که با ماشین‌آلات و تابلوها کار می‌کنند .

    2. سادگی عملکرد و عدم پیچیدگی برای بهره‌بردار

    3. پرهیز از سردرگمی بهره‌برداران با دادن بازخورد‌های مختلف به آنها

    4. جلوگیری از خطاهای انسانی ایجاد شده توسط بهره‌بردار

    5. اطمینان از صحت سیگنال‌های تبادل شده

    6. اطمینان از صحت عملکرد مدارات کنترل در شرایط مختلف

    7. وضعیت بهره‌برداران در شرایط اضطراری و سهولت اقدامات لازم

     

    برخی نتایج طراحی اشتباه مدارات فرمان در ماشین‌آلات صنعتی

     

    1. ایجاد جراحات و صدمات جدی و معلولیت‌ها برای بهر‌ه‌برداران از ماشین‌آلات صنعتی

    2. پایین بودن بهره‌وری ماشین‌آلات و افزایش ضایعات و کاهش کیفیت محصولات

    3. پایین رفتن عمر مفید ماشین‌آلات و کاهش زمان‌های بین تعمیرات و نگهداری آنها و افزایش زمان‌های خارج از سرویس بودن ماشین‌آلات

     

    برخی نتایج طراحی اشتباه مدارات فرمان در تابلوهای قدرت

     

    1. ایجاد صدمات برای بهره‌برداران مانند برق‌گرفتگی و سوختگی به علت عدم محدود‌کردن دسترسی‌ها و عملکرد‌های غیر مجاز

    2. ایجاد حوادثی نظیر اتصال‌کوتاه ، قوس‌الکتریکی و ….. که صدمه‌خوردن پرسنل ، تجهیزات و تأسیسات الکتریکی را شامل خواهدشد.

    3. عدم عملکرد به موقع کلید‌های قدرت به دلیل فرامین حفاظتی و بالارفتن زمان‌های ماندگاری خطا و شدید‌شدن تبعات خطا

    4. ایجاد خاموشی‌های نامرتبط و ناخواسته که خسارات زیادی را به همراه دارد .

     

    مدار فرمان :

     

    برای راه اندازی موتورهای با قدرت بالا که جریان زیادی به یک باره از شبکه می کشند (3 تا 5 برابر جریان نامی موتور). در راه اندازی به روش ستاره مثلث، موتور ابتدا به صورت ستاره وارد مدار شده و با جریان و ولتاژ و گشتاور کمی شروع به دور گرفتن می کند. پس از مدتی موتور به وسیله ی مدار فرمان از اتصال  در آمده و در حالت ولتاژ و جریان و گشتاور نامی خود به کارش ادامه می دهد. این راه اندازی دو مرحله ای از تنش های جریانی و ولتاژ در الکترو موتور و شبکه جلوگیری خواهد کرد. 

     

    نکته : به یاد داشته باشید که این راه اندازی مخصوص الکترو موتورهای القایی آسنکرون قفسه سنجابی می باشد. برای راه اندازی به روش ستاره مثلث به سه کنتاکتور نیاز داریم یکی از این کنتاکتورها اصلی می باشد, دیگر کنتاکتور  می باشد.

     

     برای این مدل راه اندازی ما نیاز به یک تایمر احتیاج داریم. این مدل راه اندازی به دلیل تعداد زیاد المان ها معمولاً احتیاج به یک تابلو برق صنعتی می باشد (ابعاد با توجه به اندازه های کنتاکتورها و سفارش کارفرما بسیار متغیر است.)


    المان هایی که در این مدار قرار می گیرند عبارتند از : کنتاکتورها، فیوز مینیاتوری، کلید حفاظت موتوری MPCB، کنترل فاز، بی متال ( اگر از MPCB استفاده می کنید نیازی به این مورد نیست )، شستی های استپ و استارت و تایمر  و ... مدار فرمان  را در شکل زیر مشاهده می کنید.

     

    وسایلی که در مدارهای فرمان به کار می روند عبارتند از:


    1_کنتاکتور (کلید مغناطیسی)

    2_شستی استاپ استارت

    3_رله الکتریکی

    4_رله مغناطیسی

    5_لامپ های سیگنال

     6-فیوزها

     7_لیمیت سوئیچ

    8_کلیدهای تابع فشار

     9_کلیدهای شناور

    10_چشم های الکتریکی(سنسورها)

    11_تایمر و انواع آن

    12_ترموستات

    13_کلیدهای تابع دور

     

    بهره برداری مطمئن و بی وقفه از تأسیسات الکتریکی و مراکز تولید نیرو و تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز تجهیزات برقی کارخانه جات صنعتی و مراکز اقتصادی تا حدود زیادی به خصوصیات و ویژگی ها و طرز عمل کلیدها و وسایل کنترل مدارها بستگی دارد.


    در مدارهای الکتریکی وسایل مختلفی به کار برده می شود که از مهمترین آنها کنتاکتور یا کلید مغناطیسی است. استفاده از این کنتاکتور در مدارهای کنترل تنوع طراحی های مختلف را به وجود می آورد.برای طراحی مدارهای کنترل و کار با آنها باید وسایل تشکیل دهنده آن را به طور کامل شناخت و به اصول ساختمان و مورد استفاده این وسایل آشنا شد. در ادامه برخی از این وسایل را توضیح می دهیم.

     

    ساختمان کنتاکتور :

     

    این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد، تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل می شود با استفاده از خاصیت مغناطیسی، نیروی کششی فنر را خنثی می کند و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده باعث می شود که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال‌های ورودی و خروجی کلید متصل می شود و باعث باز شدن کنتاکت‌های بسته کنتاکتور یا بسته شدن کنتاکت های باز کنتاکتور می گردد.در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود، در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دوباره به حالت اول باز می گردد.

     

     

    شستی استاپ استارت و سلکتور سوئیچ های فرمان :

     

    شستی ها از جمله وسایل فرمان هستند که تحریک آنها به وسیله دست انجام می گیرد و در انواع مختلف و برای کاربردهای متفاوت طراحی می شوند.شستی که پس از تحریک، دو کنتاکت وصل را قطع می کنند استاپ (قطع) و شستی هایی که پس از تحریک دو کنتاکت، قطع را وصل می کنند شستی استارت (وصل) نامیده می شوند. شستی هایی که هر دو عمل را در یک زمان انجام می دهند،به شستی استارت استاپ یا دوبل معروف هستنند یعنی با فشار کلید دو کنتاکت باز بسته و دو کنتاکت بسته باز می شود.
     

    رله اضافه بار (حرارتی یا بیمتال) :

     

    دستگاه‌های الکتریکی را باید در مقابل خطرات و خطاهای احتمالی حفاظت کرد. یکی از راه‌های حفاظت موتورهای الکتریکی، استفاده از رله حرارتی و رله مغناطیسی است. رله حرارتی موتور را در برابر اضافه بار حفاظت می کند. رله اضافه بار جهت کنترل جریان موتورهای الکتریکی بکار می رود و یک نوع رله حفاظتی است.

     

     این رله از دو فلز مختلف الجنس که ضرایب انبساط طولی مختلفی دارند تشکیل شده است. به اطراف این دو فلز به هم چسبیده، یک رشته سیم حامل جریان الکتریکی پیچیده شده طوری تنظیم شده است که در اثر افزایش کم جریان، دستگاه مربوطه بدون دلیل و به سرعت قطع نشود. با استفاده از این منحنی‌ها همچنین می‌توان آن را طوری تنظیم کرد که زمان قطع زیاد شده و عبور جریان اضافی موجب صدمه به دستگاه نشود. شرایط کار این رله ها از (۲۰ -) درجه تا (۶۰ +) درجه سانتی گراد متغیر است.

     

    رله مغناطیسی :

     

    رله مغناطیسی نیز برای کنترل جریان به کار می رود. اصول کار این رله بر اساس پدیده مغناطیس پایه گذاری شده است.از این رله برای قطع جریان های اتصال کوتاه استفاده می شود. می دانیم که یک اتصال کوتاه باید سریع قطع شود بنابراین در چنین موقعیتی نمی توان از رله اضافه باری (حرارتی) استفاده نمود چون گرم شدن بیمتال رله به یک زمان نسبتاً طولانی نیاز دارد.


    این رله از یک هسته مغناطیسی که اطراف آن چند دور سیم پیچیده شده تشکیل گردیده است. عبور جریان اتصال کوتاه باعث مغناطیس شدن و جذب اهرم قطع می شود. این رله را به طور مجزا به ندرت مورد استفاده قرار می دهند و در کلیدهای اتوماتیک از آنها به همراه رله های حرارتی بهره می گیرند.

     

    لامپ‌های سیگنال :

     

    لامپ‌های علامت دهنده یا لامپ‌های سیگنال در کلیه دستگاه‌های صنعتی و تابلو‌های توزیع و تابلو فرمان به کار می روند. نوع استفاده از این لامپ متفاوت است. این لامپ به عنوان لامپ خبر استفاده می‌شود و می تواند روشن بودن، خاموش بودن و یا عیب دستگاه و… را نشان دهد. چراغ‌های مورد استفاده در مدار فرمان، یک چراغ کم قدرت (۲ / ۱ تا ۵ وات) است که با ولتاژهای مختلف از ۲۴ تا ۲۲۰ ولت کار می کند.

     

     این چراغ‌ها معمولاً در سه رنگ استاندارد قرمز، سبز و نارنجی ساخته می‌شوند. برای مثال در کارخانه‌ای که تعداد زیادی موتور در آن واحد مشغول به کار بوده و فواصل آن‌ها تا تابلوی کنترل نسبتاً زیاد باشد از چراغ قرمزی که توسط کنتاکت بازی از کنتاکتور اصلی موتور روشن می‌شود استفاده می‌کنند. با استفاده از کنتاکت های باز کنتاکتور می‌توان چراغ سبزی را که نمایشگر حالت خاموشی مدار است روشن نمود. در نقشه‌ها برای نمایش چراغ سیگنال از حرف h استفاده می‌شود.

     

    کلیدهای محدود کننده :

     

    کلید محدود کننده (LIMIT SWITCH) که گاهی میکروسوئیچ نیز نامیده می شوند، کلیدی است که برای قطع و وصل یک حرکت خطی یا دورانی و یا تعویض جهت دوران یک متحرک به کار می رود.این کلید اهرمی دارد که وقتی دسته متحرک به آن برخورد می کند کنتاکتی را قطع می نماید.

     

    کنتاکت مذبور خود عامل فرمانی است برای ماشینی که هدف کنترل آنست. چنانچه از اسم این کلید بر می آید کلید یاد شده برای محدود کردن حرکت متحرک ها به کار می رود. مثلاً در یک چرثقیل سقفی که در چند جهت حرکت می کند وقتی متحرک به انتهای هر قسمت از مسیر خود می رسد، یک کلید محدود کننده مدار رفت را از کار انداخته و مدار برگشت را مهیا می سازد.

     

     

    کلید تابع فشار (کلید‌های گازی)

     

    این کلید‌ها برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، تنظیم فشار آب داخل لوله‌ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. عامل فرمان این کلید، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است.عامل قطع و وصل این کلید گاز است. اصول کار آن به این صورت است که فشار گاز مؤثر بر هر صفحه نیرویی معادل F=P.A ایجاد می‌نماید (P فشار و A سطح مقطع صفحه است).

     

     در رله‌ها F باعث جابه جایی صفحه می‌شود. این جابه جایی از طریق یک اهرم منتقل شده و کنتاکتی را قطع و وصل می‌نماید. نیروی برگردان را فنر زیر صفحه ایجاد می‌کند. پس با انتخاب فنر‌های مختلف می‌توان فشار‌های کم یا زیاد را بر روی صفحه اثر داده و قطع و وصل کنتاکت را بطور دلخواه تنظیم نمود.

    0 کلید فرمان چیست و چه کاربردی دارد؟

    امروزه وسایل و ابزار آلات برقی کاربرد های بسیاری دارند و برای آسایش و راحتی افراد در زمینه های مختلف طراحی و تولید شده اند. در صورت نبود نیروی برق و همچنین در دسترس نبودن ابزار آلات ویژه الکتریکی کارها و امور روزمره زندگی انسان با مشکلات بسیاری مواجه می شود که حتی می توان بیان کرد زندگی انسان ها با نبود تجهیزات الکتریکی کاملاً از بین خواهد رفت. افزایش جمعیت سبب شده است که زندگی مانند گذشته نباشد و برای ادامه آن به موارد خاصی نیاز باشد. در این مقاله از وب سایت آژند برق به بررسی کلید فرمان و کاربردهای آن می پردازیم، بنابراین برای کسب اطلاعات لازم و کافی تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

    مدار فرمان دستی

    هنگامی که شخصی مدار را به صورت دستی کنترل کند، مدار فرمان دستی است. به عنوان مثال، ممکن است کسی سوئیچ راه‌انداز دستی یک موتور را بچرخاند تا آن را روشن یا خاموش کند.

    مدار فرمان اتوماتیک

    در حالی که کنترل دستی ماشین‌آلات هنوز هم رایج است، بسیاری از آن‌ها به طور خودکار راه‌اندازی و متوقف می‌شوند. در صنعت، غالباً ترکیبی از مدار فرمان دستی و اتوماتیک به کار می‌رود. ممکن است یک فرایند به صورت دستی آغاز شود، اما مدار آن را به طور خودکار متوقف کند.

    کلید چیست ؟

    برای تعریف کلید می توان بیان کرد که کلید یا همان سوئیچ، وسیله ‌ای برای قطع و وصل یا تغییر مسیر جریان الکتریسیته در یک مدار است. پر کاربرد ترین شکل آن، کلید مکانیکی است که اغلب با نیروی دست و تحت فرمان انسان عمل خواهد کرد. انواع دیگری از کلید های مکانیکی وجود دارند که بر اثر حرکت یا تغییر وضعیت به کار می ‌افتند. لازم به ذکر است که کلیدهای کوچک درب های برقی یا درب های خودرو از این گونه ‌می باشند. کلیدهای خودکار مانند کلید نوری، انواع دیگری از کلیدها می باشند که در زندگی ما از آن ها استفاده های بسیاری می شود.

    نحوه کار هر کلید مکانیکی بر اساس دو قطعه رسانا می باشد که اگر به یکدیگر وصل شوند  آن گاه دو مدار مربوطه به یکدیگر اتصال می یابد و اگر از یک دیگر جدا شوند یا قطع شوند، نیروی الکتریکی بین مدار قطع خواهد شد. لازم به ذکر است که به این دو قطعه رسانا کنتاکت گفته می شود. نکته بسیار مهم درباره کنتاکت ها این است که:

    • باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. چرا که اغلب فلزات به سادگی دچار اکسایش و کاهش شده و این موضوع عملکرد صحیح کلید را متوقف می‌ کند.
    • کنتاکت، نه تنها باید رسانا بوده و در برابر خوردگی مقاوم باشند، بلکه باید دارای سختی مناسب برای پیشگیری از سایش و مقاومت مکانیکی کافی باشند.

    لازم به ذکر می باشد که طبقه بندی و یا تقسیم بندی کلیدها بر اساس کنتاکت هایشان صورت می گیرد، کلیدها در انواع زیر وجود دارند :

    • کلید یک پل:

    از کلید یک پل برای قطع و وصل کردن یک مدار استفاده می کنند. در کلید یک پل کنتاکت‌ ها متصل یا باز می باشند.

    • کلید دو پل:

    برای قطع و وصل دو مدار (مستقل و جدا از هم) از یک نقطه بکار می ‌رود و مانند دو کلید یک پل است که کنار هم و در یک بسته نصب شده باشند. در این کلید دو مجموعه دوتایی کنتاکت وجود دارد که مستقل و جدا از هم دو به دو بسته یا باز می باشند.

    • کلید تبدیل:

    باید بیان شود که کلید تبدیل برای قطع و وصل یک مدار از دو نقطه گوناگون به کار می ‌رود. نکته بسیار مهم درباره کلیدهای تبدیل این است که در این کلیدها سه کنتاکت وجود دارد که یکی از کنتاکت‌ ها در هر حالت به یکی از دو کنتاکت دیگر متصل می باشد.

    • کلید صلیبی:

    از کلید صلیبی برای قطع و وصل یک مدار، بیش از دو نقطه گوناگون استفاده می شود. این کلید ترکیبی از دو کلید تبدیل است و در نتیجه شش کنتاکت دارد که در هر حالت چهار تا از آن‌ها دو به دو به یکدیگر متصل می باشند.

    • کلید فشاری:

    از کلید فشاری برای قطع یا وصل مدار به صورت لحظه ‌ای استفاده می شود. در دو گونه به ‌طور معمول باز (برای وصل لحظه‌ای) و به ‌طور معمول بسته (برای قطع لحظه‌ای) ارائه می ‌شود.

    • کلید چاقویی:

    کلید چاقویی برای قطع و وصل همزمان چند مدار (مثلاً برای قطع و وصل همزمان سه فاز) بکار می‌ رود. این کلید مجموعه‌ای از کنتاکت‌ های دوتایی است که یا به هم متصل هستند یا بسته می باشند.

    • کلیدهای خاص:

    علاوه بر موارد فوق، کلیدهایی با اهداف خاص تولید و عرضه می‌ شوند.

    از انواع دیگر کلیدها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

    • کلیدهای حساس به ارتعاش
    • حساس به نور
    • حساس به دما
    • حساس به صدا
    • کلیدهای دارای زمان‌ سنج ( مثل کلید راه پله )

    کلید فرمان چیست؟

    لازم به ذکر می باشد که کلیدها با توجه به وظیفه شان در مدار در گروه های زیر تقسیم بندی می شوند:

    • کلیدهای فرمان
    • کلیدهای قدرت
    • کلیدهای اندازه گیری

    و همچنین شایان به ذکر است که کلیدها با توجه به مکانیزم داخلی عملکردشان در دسته های زیر قرار می گیرند :

    • کلیدهای دستی
    • کلیدهای مرکب

    کلیدهای فرمان به منظور کنترل فرآیند و تجهیزات در تأسیسات الکتریکی به کار می روند. در طول یک فرآیند برای راه اندازی، توقف یا تغییر در شرایط مدار از کلیدهای فرمان استفاده می گردد. این کلیدها ممکن است به صورت دستی یا اتوماتیک عمل کنند و بسته به تعداد وضعیت و پلاتین، موقعیت باز یا بسته بودن کنتاکت ها، اهرمی یا چرخشی بودن دسته، فرمان دائم یا برگشت فنری، سیستم اخباری و حفاظتی متفاوت هستند. همان گونه که بیان شد در مدار فرمان کارها به صورت دستی، نیمه ‌خودکار و یا خودکار انجام می ‌شود. در تمام حالت ‌های کاری، برای موارد زیر از کلیدهای فرمان استفاده خواهد شد :

    • راه‌اندازی مدار
    • متوقف کردن مدار
    • ایجاد تغییر در شرایط مدار

    برخی از تجهیزات و کلیدهایی که در مدار فرمان استفاده می شوند، به صورت زیر به آن ها اشاره می شود :

    • کنتاکتور (کلید مغناطیسی)
    • شستی استارت ـ استپ
    • رله حرارتی
    • رله مغناطیسی
    • فیوزها
    • لیمیت سوئیچ
    • کلیدهای تابع فشار
    • کلیدهای شناور
    • کلیدهای تابع دور
    • سنسورها و …

    کاربردهای مختلف کلید فرمان :

    بدون اغراق صنعت برق یکی از مهم ترین صنایع در جهان امروز می باشد و می توان ادعا نمود که بیشترین بازار کار را در کلیه گرایش ها از آن خود کرده است. در صنایع برقی ابزار و وسایل مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن ها کاربری و یا کاربرد مخصوص به خود را دارند، لازم به ذکر است که کلیدهای فرمان از این حیث جدا نمی باشند و آن ها نیز کاربردهای ویژه خود را دارند. در زیر به کاربردهای بسیار مهم کلید فرمان اشاره می کنیم :

    1_ از کلید فرمان در صنعت برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، استفاده می شود.

    2_ تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک دستگاه های صنعتی با استفاده از کلید فرمان امکان پذیر می باشد.

    3_  برای کنترل سطح آب یا مایعات داخل منبع ها، استخرها و مخازن و ... می توان از کلیدهای فرمان استفاده کرد.

    4_ کلیدهای فرمان با کاربری ترموستات ها می توانند وظیفه تعادل حرارتی دستگاه های مختلف را بر عهده داشته باشند.

    5_ از کلید فرمان می توان در جرثقیل ها برای امور مختلف استفاده کرد.

    ساده ترین کلید فرمان :

    باید بیان شود که ساده ترین کلید فرمان، کلید دو حالته می باشد که می تواند برای روشن یا خاموش کردن یک سیستم و حتی ایجاد تغییر در آن مورد استفاده قرار گیرد. این کلید با توجه به نوع و تعداد پلاتین ها می تواند از نوع قطع و وصل یا چنج آور بدون صفر باشد.

    کلید تابع فشار یا کلیدهای گازی :

    کلیدهای تابع فشار یا همان کلیدهای گازی یکی از انواع کلیدهای فرمان می باشند که کاربری های خاص خود را دارد، از این کلیدهای گازی برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه ها استفاده می شود. نکته بسیار مهمی که درباره این کلیدهای گازی وجود دارد، این است که عامل فرمان این کلیدها، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است. عامل قطع و وصل این کلید گاز است.

    اصول کار این کلید فرمان بدین صورت است که فشار گاز مؤثر بر هر صفحه، نیرویی معادل F=P.A ایجاد می نماید، نیروی ایجاد شده برابر است با حاصل ضرب فشار در سطح مقطع ( p فشار است و A سطح مقطع می باشد )

    شایان به ذکر است که در رله ها F باعث جا به جایی صفحه می شود این جا به جایی از طریق یک اهرم منتقل شده و کنتاکتی را قطع و وصل می نماید. نیروی برگردان را فنر زیر صفحه ایجاد می کند  پس با انتخاب فنرهای مختلف می توان فشارهای کم یا زیاد را بر روی صفحه اثر داده و قطع و وصل کنتاکت را به طور Bتنظیم نمود.

    کلیدهای شناور نوع دیگری از کلیدهای فرمان:

    کلیدهای شناور یکی دیگر از کلیدهای فرمان می باشد که برای کنترل سطح آب یا مایعات داخل منبع ها، استخرها و مخازن مورد استفاده قرار می گیرند و استفاده های زیادی از این نوع سوئیچ یا کلیدها می شود. لازم به ذکر است که ساختمان این کلید از وزنه تعادل، یک قسمت شناور و یک میکروسوئیچ تشکیل شده است. هنگامی که قسمت شناور را تنظیم می کنند با تغییر سطح مایع داخل مخزن، شناور تغییر مکان داده به میکروسوئیچ داخل کلید، فرمان می دهد و باعث قطع و وصل مدار می شود.

    ترموستات چیست؟

    باید بیان شود که کلیدهای فرمان تابع حرارت یا ترموستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل حرارت محیط حساس بوده و عمل می کند. این وسیله در دستگاه های مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد و وظیفه تعادل حرارتی دستگاه را برعهده دارد در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیمی فراتر رود، کلید عمل کرده یک کنتاکت باز را می بندد و یا کنتاکت بسته ای را باز می کند. از ترموستات بیشتر در وسایل حرارتی و برودتی مانند شوفاژ، یخچال و چیلر استفاده می شود. ساختمان این نوع کلید بسیار متفاوت بوده و به سه دسته زیر تقسیم بندی می شود :

    1_  میله ایی

    2_  گازی

    3_ بی متالی

    کلید فرمان جرثقیل :

    ممکن است از نام کلید فرمان جرثقیل بسیار تعجب کرده باشید اما درست است! در جرثقیل و سیستم آن نیز از یک کلید فرمان استفاده شده تا بتوان به وسیله آن اموری که به وسیله جرثقیل انجام می شود را کنترل نمود. برای توضیح بیشتر باید بیان شود که کلید فرمان جرثقیل یا کلید جرثقیل آویزان ابزاری برای کنترل و هدایت جرثقیل های سقفی یا دروازه ای است. کلید فرمان جرثقیل اشنایدر در دو مدل تک سرعته و دو سرعته طراحی و ساخته شده اند. توسط کلید جرثقیل یا پندانت به آسانی می توان عمل هدایت و کنترل اجسام را فراهم نمود این کلید به همراه کابل به دستگاه متصل می شود.

    سنسورها یا چشم های نوری :

    لازم به ذکر است که چشم الکتریکی یا چشم نوری و یا سنسور نوعی کلید فرمان دهنده است که بدون برخورد فیزیکی با دست یا هر وسیله دیگری توسط سیستم چشم الکتریکی از فاصله حداقل یک میلی متری و حداکثر هشت متری واکنش نشان می دهد و توسط رله ای که در داخل آن به کار رفته، کنتاکت هایی را باز می کند یا می بندد، در نتیجه به دستگاه های مورد نظر فرمان می دهد. از این کلید در دستگاه های صنعتی و خطوط تولید استفاده فراوان می شود. سنسورها به صورت های مختلفی طراحی و ساخته می شوند که در زیر به آن ها اشاره می کنیم :

    شستی چیست؟

    شایان به ذکر است که شستی یک وسیله کنترلی و از کلیدهای فرمان می باشد که به منظور باز و بسته کردن یک سری کنتاکت به صورت دستی استفاده می شود. در مدارهای دارای كنتاكتور، اغلب برای دادن فرمان لحظه ای شروع به كار و يا قطع و همچنین تغيير حالت مدار ازشستی استفاده می شود. با وارد كردن فشار به شستی، تمام كنتاكت ها تغيير وضعيت می دهند و با حذف فشار وارد شده به شستی، دوباره به حالت اول بر می گردند.

    کاربرد شستی ها


    در استفاده های صنعتی و تجاری، پوش باتن ها به طور معمول  برای محل هایی که فرمان ها می بایست  به صورت کاملا تفکیک شده باشند مناسب می باشند. پوش باتن ها معمولا بر اساس رنگ ها کدبندی می شوند. یعنی به هر عملکرد یک رنگ اختصاص داده می شود که از این طریق اپراتور دیگر در حین انجام کار دکمه اشتباه را فشار نمی دهد. برخی پوش باتن های قرمز رنگ،  از سرهای درشتی  برخوردار می باشند و کار کردن با آن ها آسان می باشد و به عنوان قطع کننده های اضطراری و ایمنی کاربرد دارند. به طور کلی شستی ها براساس نقش در مدار فرمان به سطوح دسترسی مختلفی مانند امنیتی، اختصاصی، مربوط به یک بخش، عمومی و اضطراری و … دسته بندی می گردند. هر یک از این شستی ها باید در محلی خاص و تحت شرایطی خاص نصب گردد.

    کلید شستی برق چیست ؟

    می توان بیان کرد که  نام دیگر شستی پوش باتن می باشد . شستی وسیله ای است با مکانیزم ساده سوئیچی که برای کنترل کردن پروسه یک سیستم عملیاتی و یا یک دستگاه به کار می رود. جنس بدنه و قسمت های مختلف شستی معمولا از جنس پلاستیک یا فلز یا باکالیت مقاوم و سخت و پلاستیک ساخته می شود.  پوش باتن های فلزی و پلاستیکی دارای کنتاکت کمکی می باشند. سطح پوش باتن یا شستی که اصطلاحاً سری پوش باتن یا شستی نیز نامیده می شود یا صاف و مسطح و یا گود است به گونه ای که حالت انگشت شست را دارا است و یا کله قارچی است که گاهی کلید هم برای قفل کردن تجهیز دارد. باید بدانید که سری شستی به شکل گرد یا مربعی ساخته می شود.

    شستی دوبل چیست؟

    باید بیان شود که این نوع شستی تابلویی جهت اپراتوری مدار فرمان سیستم های الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد که در انواع فلزی و باکالیتی تولید خواهد شد. ساختار مجموع کنتاکت آن از جنس پلاستیک فشرده است و در دو نوع فلزی و باکالیتی به طور مشترک استفاده می شود. جریان نامی پلاتین ها در حالت N.O و N.C 2 آمپر با ولتاژ ۲۲۰ ولت بوده و تغییرات در نوع پلاتین جهت ولتاژهای پایین تر AC و DC یا استفاده در محیط های غبارآلود امکان پذیر است.

    شستی های دوبل از دو بخش مجزا شامل موارد زیر ساخته شده است:

    مکانیزم قطع و وصل
        کنتاکت

    این دو بخش هنگام نصب روی صفحه از یکدیگر ایزوله هستند، با ایجاد سوراخی به قطر ۲۲ میلی متر این مجموعه کمپکت قابل نصب روی صفحه هستند. این شستی های دوبل شامل یک شستی استارت به رنگ سبز و یک شستی استپ به رنگ قرمز می باشد که در دو نوع هم سطح و غیر هم سطح نسبت به یک دیگر تولید می شوند. جنس تیغه ی پلاتین ها مس آلیاژی و نقطه پلاتین ها از عنصر ترکیبی نقره، نیکل به صورت تخت یا شیار دار ساخته می شود. اضافه نمودن کنتاکت روی این مجموعه و جابجایی آن ها با یک دیگر امکان پذیر می باشد.

    اجزای کلید فرمان

    کلید تابع فشار (کلیدهای گازی)

    کلید های تابع فشار یا کلید های گازی یکی از انواع کلیدهای فرمان برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. عامل فرمان این کلید، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است. عامل قطع و وصل این کلید گاز است.

    اصول کار این کلید فرمان بدین صورت است که فشار گاز موثر بر هر صفحه، نیرویی معادل F=P.A ایجاد می نماید (P فشار و  A سطح مقطع صفحه است). در رله ها F باعث جابه جایی صفحه می شود این جابه جایی از طریق یک اهرم منتقل شده و کنتاکتی را قطع و وصل می نماید.نیروی برگردان را فنر زیر صفحه ایجاد می کند  پس با انتخاب فنرهای مختلف می توان فشارهای کم یا زیاد را بر روی صفحه اثر داده و قطع و وصل کنتاکت را به طور دلخواه تنظیم نمود.

    کلیدهای شناور

    کلیدهای شناور برای کنترل سطح آب یا مایعات داخل منبع ها، استخرها و مخازن مورد استفاده قرار می گیرند. ساختمان این کلید از وزنه تعادل، یک قسمت شناور و یک میکروسوئیچ تشکیل شده است. هنگامی که قسمت شناور را تنظیم می کنند با تغییر سطح مایع داخل مخزن، شناور تغییر مکان داده به میکروسوئیچ داخل کلید، فرمان می دهد و باعث قطع و وصل مدار می شود.

    کلیدهای تابع دور

    کلیدهای تابع دور یا گریز از مرکز در بعضی الکتروموتورهای تک فاز جهت خارج کردن سیم پیچ کمکی از مدار و در موارد دیگر مانند ترمز جریان مخالف به کار می روند.ساختمان آنها از یک محور و دو وزنه تشکیل شده که بوسیله یک طوق و یک فنر حول محور حرکت می کنند و با زیاد و کم شدن سرعت موتور یا وسیلۀ چرخنده، وزنه های دو طرف به محور نزدیک یا دور می شوند به این ترتیب طوق روی محور حرکت می کند و باعث قطع و وصل کلید می شود.

    ترموستات

    کلیدهای فرمان تابع حرارت یا ترموستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل حرارت محیط حساس بوده و عمل می کند. این وسیله در دستگاه های مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد و وظیفه تعادل حرارتی دستگاه را برعهده دارد در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیمی فراتر رود، کلید عمل کرده یک کنتاکت باز را می بندد و یا کنتاکت بسته ای را باز می کند.

    دنیای امروز پر از حسگر است و در دنیای امروز مردم تقریباً در تمام فعالیت های خود از اتوماسیون استفاده می کنند (اتوماسیون یعنی روشن و خاموش کردن فن ها و چراغ ها با استفاده از تلفن های هوشمند، کنترل تلویزیون با استفاده از برنامه های تلفن همراه، تنظیم دمای اتاق، آشکارسازهای دود و غیره. همه این کارها با کمک سنسورها انجام می شود). حسگرها به عنوان اعضای حسی سیستم وظیفه جمع آوری یا تبدیل اطلاعات را به گونه ای بر عهده دارند که برای سیستم کنترل و اندازه گیری قابل تجزیه و تحلیل باشد.


    - سنسور استاتیک: در این روش محرک ها ثابت شده و حرکات انجام شده بدون مراجعه لحظه ای به سنسورها انجام می شود. برای مثال با این روش ابتدا موقعیت جسم شناسایی می شود و سپس به سمت آن نقطه حرکت می کند.
    - سنسور حلقه بسته: در این روش بازوهای ربات در حین حرکت با توجه به اطلاعات سنسور کنترل می شوند. اکثر حسگرها در سیستم های بینایی از این مدل هستند.
    یک سنسور را می توان با استفاده از چندین ویژگی زیر توصیف کرد:
    - محدوده: حداکثر و حداقل مقادیری که سنسور می تواند اندازه گیری کند.
    - حساسیت: حداقل تغییر پارامتر اندازه گیری شده که باعث تغییر قابل مشاهده در سیگنال های خروجی می شود.
    - وضوح تصویر: حداقل تغییر در پدیده ای که سنسور می تواند تشخیص دهد.
    حسگرها با توجه به فاصله ای که باید از هدف مورد نظر داشته باشند به سه قسمت تقسیم می شوند:
    - سنسور تماسی: این نوع سنسورها در اتصالات محرک مختلف به ویژه در فاکتورهای انتهایی یافت می شوند و به دو قسمت تقسیم می شوند. سنسورهای تشخیص تماس و سنسورهای فشار
     - حسگرهای مجاورتی: این گروه شبیه سنسورهای تماسی است اما در این حالت برای حس کردن نیازی به تماس با جسم نیست.به طور کلی، ساخت این سنسورها نسبت به نوع قبلی دشوارتر است، اما سرعت و دقت بیشتری را در اختیار سیستم قرار می دهند.
     - سنسورهای غیر تماسی: سنسورهای غیر تماسی حسگرهایی هستند که در فاصله ای از جسم بدون اتصال به آن کار می کنند. مثلاً نزدیک شدن یک قطعه را حس می کنند و آن را فعال می کنند. این عمل می تواند یک رله، کنتاکتور یا سیگنال الکتریکی را به طبقه ورودی سیستم ارسال کند.

    کاربرد حسگرها در ربات ها و صنعت رباتیک:

    سنسورها اغلب برای تشخیص تماس، استرس، مجاورت، اطلاعات دیداری و صوتی استفاده می شوند. حسگرها به گونه ای عمل می کنند که سطوح ولتاژ کوچکی را در پاسخ به تغییرات فاکتورهایی که به آنها حساس هستند تولید می کنند و این سیگنال های الکتریکی را پردازش می کنند. اطلاعات دریافتی را می توان تفسیر کرد و برای تصمیم گیری های بعدی استفاده کرد.


    سنسورها از دیدگاه های مختلف به دسته های مختلفی تقسیم می شوند:
    - سنسور محیطی: این حسگرها اطلاعاتی را از محیط خارجی و وضعیت اشیاء اطراف ربات دریافت می کنند
    - سنسور بازخورد: این سنسور اطلاعاتی در مورد وضعیت ربات از جمله موقعیت بازوها، سرعت حرکت و شتاب آنها و نیرویی که به رانندگان وارد می کنند را دریافت می کند.
    - سنسور فعال: این سنسورها هم گیرنده و هم فرستنده دارند و نحوه کار آنها به این صورت است که سنسور سیگنال ارسال می کند و سپس آن را دریافت می کند.
    - سنسور غیرفعال: این سنسورها فقط گیرنده دارند و سیگنال ارسالی از منبع خارجی را تشخیص می دهند و به همین دلیل ارزان تر، ساده تر و کارآمدتر هستند.
     

    سخن آخر :

    در این مقاله برای شما از انواع کلیدها و همچنین کلیدهای فرمان و کاربری های متفاوت آن ها توضیحاتی را شرح داده ایم. قطعاً مبحث کلیدهای فرمان بسیار گسترده تر از مقاله پیش روی شماست و شما برای آگاهی کامل از کلیدهای فرمان نیاز به دانش و همچنین تجربه بیشتری خواهید داشت.برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت آژند برق مراجعه فرمایید.