لوازم اندازه گیری در تابلو برق کدامند؟ معرفی انواع و کارایی هرکدام

اندازه گیری انواع تابلو برق ساختمان و تعیین لوازم به کار رفته جهت اندازه گیری آن ها به عوامل و موارد مختلفی بستگی دارد. مواردی که در انواع تابلو برق ها نیاز به اندازه گیری دارند شامل توان، ضریب قدرت، جریان، میزان ولتاژ و سایر موارد مشابه بوده که هر کدام از آن ها می توانند پارامترهای متعددی را اندازه گیری کرده و آن ها را نمایش دهند.

تجهیزات اندازه گیری در تابلو برق ها جز امکانات کاملا ضروری و مهم می باشند و در واقع با استفاده از آن ها می توان سیستم مورد نظر را تحت کنترل قرار داد. از این رو لازم است تا این تجهیزات حتما از کیفیت و دقت مناسب در اندازه گیری پارامترهای مربوطه برخوردار باشند تا بتوانند به درستی سیستم را اداره نمایند.

انواع لوازم اندازه گیری در تابلو برق

انتخاب تجهیزات مناسب جهت اندازه گیری در هر تابلو برق متناسب با نوع آن تابلو برق متفاوت بوده و می بایست حتما از لوازمی استفاده شود که برای کاربرد در آن تابلو برق طراحی و ساخته شده اند. در انواع تاسیساتی که گسترده باشند لازم است تا از تجهیزات به خصوصی نظیر وارمتر، کسینوس فی متر، دور سنج، وات متر، توالی سنج، سنکروسکوپ و سایر لوازم مشابه استفاده گردد. ولی در تاسیسات محدودتر می توان از لوازم ساده و رایج نیز استفاده کرد. لازم به ذکر است که در تاسیسات معمولی تنها می توان از آمپر متر و ولت متر تابلویی استفاده نمود.

به طور کلی انواع لوازم اندازه گیری الکتریکی به انواع لوازم آزمایشگاهی، پرتابل و تابلویی تقسیم بندی می شوند. از تجهیزات پرتابل جهت اندازه گیری های میدانی استفاده می شود که به طور عمده افراد متخصص برق از آن در مکان های مختلف استفاده می کنند.

از وسایل اندازه گیری آزمایشگاهی جهت ایجاد اتصال به مدار در فضاهای آزمایشگاهی استفاده شده که این دسته از وسایل از دقت اندازه گیری بالایی برخوردار بوده و هزینه تهیه آن ها نیز بسیار بالا می باشد. دسته دیگر تجهیزات اندازه گیری، لوازم نصب ثابت و یا همان تجهیزات تابلویی می باشند که به طور معمول در مکان هایی نظیر تابلوهای برق، ایستگاه های اندازه گیری و پست ها نصب شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

کلیه تجهیزاتی که جهت اندازه گیری تابلوهای برق از آن ها استفاده می شود از لحاظ الکتریکی و مکانیکی از ثبات برخوردار بوده که پرکاربردترین آن ها شامل فرکانس متر، وار متر، وات متر، آمپر متر، ولت متر و سایر تجهیزات مشابه می باشد. تجهیزاتی که در اندازه گیری تابلویی از آن ها استفاده می شود شامل دو دسته نصب داخل و نصب بر روی درب تابلو برق می باشند. تجهیزات با نصب داخل عمدتا بر روی ریل هایی استاندارد قرار گرفته اند که می توان از آن ها هم به صورت آنالوگ و هم به شکل دیجیتال استفاده نمود. ابعاد لوازم اندازه گیری تابلو برق به اندازه های مختلفی شامل 48 و 72 و 96 و 144 طراحی می شوند که در واقع این اندازه ها قاب خارجی دستگاه را تشکیل می دهند.

در حالی که محل برش آن ها متفاوت از این ابعاد بوده و همیشه نمی توان آن ها را به شکل مربع یافت. اندازه دستگاه ها حتی ممکن است به صورت ترکیبی از اندازه های مذکور بوده و شکل آن نیز به صورت مستطیل باشد. به همین دلیل لازم است تا پیش از انجام برش، مکان صحیح قرار گرفتن وسیله اندازه گیری در کنار ابعاد بیرونی و ابعاد برش را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهید. در ادامه به معرفی انواع و کارایی هر کدام از تجهیزات به کار رفته جهت اندازه گیری در تابلوهای برق خواهیم پرداخت.

آمپر متر تابلویی

آمپر متر نوع تابلویی یکی از مهم ترین انواع لوازم اندازه گیری در تابلوهای برق به شمار می رود. زمانی که آمپر کم می باشد می توان از این وسیله به شکل مستقیم نیز استفاده نمود که در این صورت به طور معمول از سه عدد آمپر متر به شکل سری و با استفاده از سیم های فاز استفاده خواهد شد. این در حالی است که اگر آمپر بالا باشد دیگر نمی توان از این وسیله به صورت مستقیم استفاده کرده و لازم است تا ترانس جریان به کار برده شود. با این کار می توان مقدار آمپر عبور کرده از سیم ها را به شکل غیر مستقیم اندازه گیری نمود. ترانس جریان در طی این اندازه گیری آمپراژ عبوری از سیم ها را به خروجی استاندارد 1 یا 2.5 یا 5 آمپر تبدیل خواهد نمود.

در صورتی که تاسیسات از نوع سه فاز باشد، سه عدد آمپر متر جهت بررسی جریان عبوری از هر سه فاز به صورت جداگانه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. حال چنان چه بخواهید در چنین مواردی تعداد لوازم به کار رفته جهت اندازه گیری را کاهش دهید می توانید از یک آمپر متر سوئیچی و یا یک کلید آمپر و یک عدد آمپر متر تابلویی نیز استفاده نمایید.

ولت متر تابلویی

ولت متر تابلویی را می توان یکی از بنیادی ترین لوازم مورد نیاز جهت اندازه گیری در تابلو برق ها به شمار آورد. ولت مترهای تابلویی را می توان در انواع آنالوگ و دیجیتال در بازار مشاهده نمود که انواع مختلف این دستگاه در بر گیرنده محدوده های مختلفی از چند ولت تا چند کیلوولت می باشد و قادر است تا این مقادیر را اندازه گیری نماید. برای این که بتوانید ولتاژ را اندازه بگیرید می توانید از ولت متری که در آن یک عدد سوئیچ تعبیه شده است استفاده کرده و یا ولت متر را در کنار یک عدد کلید ولت جداگانه مورد استفاده قرار دهید. زمانی که ولتاژ ضعیف باشد هر سه عدد فاز به صورت مستقیم به کلید ولت اتصال پیدا خواهند کرد، اما اگر میزان فشار ولتاژ بالاتر باشد، لازم است تا حتما اندازه گیری را با استفاده از ترانس ولتاژ انجام داد.

فرکانس متر تابلویی

فرکانس متر را می توان جز دیگر لوازم اندازه گیری رایج در میکروسوئیچ درب تابلو برق ها معرفی نمود. به کمک فرکانس متر می توان فرکانس موجود در شبکه را اندازه گرفته و آن را مشخص نمود. فرکانس متر تابلویی را هم می توان به صورت آنالوگ و هم به شکل دیجیتال مورد استفاده قرار داد. انواع فرکانس متر آنالوگ شامل فرکانس مترهای عقربه ای و ارتعاشی بوده و به کار گیری آن ها در تاسیساتی که در آن از ژنراتورها استفاده شده است بسیار کارآمد به حساب می آید.

کسینوس فی متر تابلویی

کسینوس فی متر تابلویی یکی از انواع ابزارهای اندازه گیری تابلو برق است که اصولا از آن در تاسیسات های وسیع استفاده می شود و در تمامی آن ها نیز توان راکتیو دریافت می شود. نصب کسینوس فی متر در این تاسیسات به این صورت است که برای انجام آن لازم است تا ورودی ولتاژ و جریان در دسترس باشد. در هنگامی که فشار ضعیف باشد می توان ولتاژ را به صورت مستقیم به این دستگاه متصل نمود.

با این وجود اگر بخواهید جریان را هم اندازه گیری نمایید لازم است تا از CT استفاده نمود. کسینوس فی متر در واقع یک نوع دستگاه با یک فاز می باشد و تنها توانایی نشان دادن یکی از ضریب توان و یا فاکتور پاور را دارا است. برای این که بتوان با استفاده از این دستگاه ضریب توان سایر فازها را بررسی نمود لازم است تا از دستگاه مجتمع دیجیتال استفاده کرده و یا همین کسینوس فی متر را با استفاده از یک دستگاه اندازه گیری دیگر به کار برد. همچنین لازم است بدانید که دستگاه کسینوس فی متر را می توان در تعداد زیادی از بانک‌ها، خازن نصب کرده و به این ترتیب قسمت جریانی دستگاه با رگولاتور خازن به حالت سری در خواهد آمد.

پاور متر تابلویی

پاور متر تابلویی یک نوع وسیله اندازه گیری در تابلو برق ها می باشد که با کمک آن می توان انواع مختلف توان را در کنار ولتاژ و جریان اندازه گیری نمود. از توانایی هایی که پاور متر از ان بهره مند است می توان به قابلیت نشان دادن ولتاژ و جریان و اندازه گرفتن میزان اختلاف فاز بین آن ها اشاره کرد. همچنین این دستگاه از توانایی نمایش دادن انواع توان اکتیو، راکتیو و توان ظاهری نیز برخوردار می باشد. اگر بخواهیم به صورت کلی بیان کنیم، پاور متر تابلویی نوعی وسیله اندازه گیری است که می تواند وظیفه آمپر متر، ولت متر، وات متر، فرکانس متر، کسینوس فی متر، کنتورهای اندازه گیری انرژی و وار متر را به انجام رسانده و به صورت جداگانه جایگزین هر کدام از این تجهیزات شود.

در پاورمترهای تابلویی دیجیتال علاوه بر قسمت های موجود در خود دستگاه، امکانات اضافه تری از قبیل مودم، حافظه داخلی، توانایی برقراری ارتباط با شبکه های صنعتی، رله های خروجی، ورودی دما و سایر بخش ها قرار داده شده است که این قسمت ها بر اساس نوع پاورمتر و مدل آن متفاوت می باشد. هدف از قرار دادن این امکانات اضافی در دستگاه پاورمتر دیجیتال این است که بتواند اطلاعات را پس از انجام اندازه گیری ذخیره کرده و از آن ها جهت آنالیز نمودن داده های بعد از آن استفاده نماید. همچنین در یک سری از مدل های پاورمتر نرم افزارهایی در دستگاه نصب شده است که به کمک آن ها می توان داده ها را به شکل گرافیکی آنالیز نمود.

پاور آنالایزر تابلویی

پاور آنالایزرها که با نام دستگاه های سنجش کیفیت توان نیز شناخته می شوند، به عنوان یکی از پیشرفته ترین تجهیزات به کار رفته جهت انجام اندازه گیری ها در تابلو برق به شمار می روند. این تجهیزات از توانایی اندازه گیری جریان، توان، ولتاژ، فرکانس، انرژِی، اختلاف فاز و سایر موارد در کنار ارزیابی پارامترهای اساسی در کیفیت توان برخوردار می باشند.

از جمله این پارامترهای مهم در سنجش کیفیت توان می توان به اضافه ولتاژ، میزان هارمونیک های هر مضرب، کاهش ولتاژ، میزان THD ولتاژ و جریان، متقارن نبودن جریان و ولتاژ و سایر موارد اشاره کرد که پاور آنالایزر توانایی اندازه گیری تمام آن ها را دارا می باشد. این دستگاه نیز مدل های گوناگونی دارد که می تواند بسته به برند آن از سایر امکانات اضافی نظیر مودم، شبکه صنعتی، حافظه جانبی، نرم افزار و سایر موارد برخوردار باشد.

سنکروسکوپ تابلویی

در تاسیساتی که از ژنراتور پارالل استفاده می کنند، سنکروسکوپ تابلویی یکی از مهم ترین تجهیزات موجود جهت اندازه گیری به شمار می رود. در چنین مواردی ژنراتور با استفاده از نیروی برق شهری و یا با یکدیگر پارالل شده و بدون این که هیچ نوع خاموشی صورت گیرد جا به جایی انجام می گیرد. از سنکروسکوپ ها همچنین در نیروگاه ها نیز استفاده می شود؛ چرا که در این مکان ها نیز ژنراتورها به وسیله شبکه سراسری پارالل می باشند.

جمع بندی

تابلو برق ها نوعی محفظه حاوی تجهیزات الکتریکی یک سیستم برقی می باشند که برای اندازه گیری پارامترهای الکتریکی آن نظیر جریان، فرکانس، ولتاژ، توان، ضریب قدرت و سایر موارد از لوازم اندازه گیری استفاده می شود. این تجهیزات می توانند میزان پارامترهای الکتریکی را به طور دقیق نمایش داده و سیستم مورد نظر را کنترل و مدیریت نمایند. برای کسب طالاعات بیشتر در خصوص این محصول به وبسایت آژند برق مراجعه نمایید.